Πριν απ' όλους, ο Αίολος. Αν και Χίλτον, Intercontinental, Πεντελικόν, President, Μεγάλη Βρετάνια, είναι τα πρώτα ονόματα που θα σου έρθουν στο μυαλό αν κληθείς να συζητήσεις για ξενοδοχεία της Αθήνας. Και είναι γνωστά σε όλους. Αυτό που δεν ξέρουν πολλοί, όμως, είναι ότι κανένα εξ αυτών δεν έδειξε το δρόμο για μια νέα Αθήνα, πιο ευρωπαϊκή, πιο έτοιμη να σταθεί ως η πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Αυτός ο «τίτλος τιμής» ανήκει στο «Αίολος», το ξενοδοχείο που χτίστηκε στην Αθήνα και θα έδινε το έναυσμα για να ακολουθήσουν τα υπόλοιπα, αλλάζοντας για πάντα την όψη, την ιστορία και το μέλλον της πόλης...
Οδός Ευριπίδου: Ένας από τους πιο γευστικούς δρόμους της Αθήνας
Ξενοδοχείο Αίολος: Μόλις 16 χρόνια μετά το 1821
Η εικόνα που έχουμε όλοι στο μυαλό μας για την Ελλάδα του 19ου αιώνα, την Ελλάδα μετά την επανάσταση του 1821, είναι αυτή που βλέπουμε από τις σχετικές ταινίες. Μια χώρα στην οποία η έννοια «ξενοδοχείο» μοιάζει να έρχεται από το... πολύ μέλλον, μοιάζει κάτι σαν επιστημονική φαντασία. Και όχι άδικα, αν σκεφτεί κανείς ότι η μεγαλύτερη πολυτέλεια που μπορούσε να βρει κάποιος εκείνη την εποχή στην Αθήνα ήταν κάποιο πανδοχείο, δηλαδή κάποιο μεγάλο σπίτι στο οποίο υπήρχαν ένα-δύο δωμάτια διαθέσιμα για τους επισκέπτες. Η εναλλακτική επιλογή, αν κάποιος δεν ήθελε ή δεν μπορούσε να πληρώσει για το πανδοχείο, ήταν η... ύπαιθρος και η θέα προς τα αστέρια όταν ερχόταν η ώρα του ύπνου.
Κι όμως, όλα αυτά θα άλλαζαν σύντομα. Πολύ πιο σύντομα από ό,τι θα περίμενε κανείς. Η Ελλάδα απελευθερώθηκε το 1821 και μόλις 16 χρόνια μετά, το 1837, η πρωτεύουσά της αποκτούσε το ένα ξενοδοχείο διαφορετικά από τα συνηθισμένα. Και όχι όπου-όπου αλλά σε μια από τις όμορφες περιοχές της, σε μία από τις συνοικίες που ακόμη και σήμερα έχουν αυτή την αύρα του παρελθόντος. Στο κέντρο της Πλάκας, στη συμβολή των οδών Αιόλου και Ανδριανού, ο αρχιτέκτονας Σταμάτης Κλεάνθης σχεδίασε το κτίριο που θα άλλαζε την πρωτεύουσα. Για την ιστορία, πέντε χρόνια νωρίτερα, το 1832, εγκαινιάστηκε στο Μοναστηράκι το πρώτο κανονικό ξενοδοχείο. Αρχικά ονομάστηκε «Νέο Ξενοδοχείο», μετέπειτα «Ευρώπη». Ήταν δημιουργία του Ιταλού Καζάλι και της βιεννέζας γυναίκα του. Δεν είχε όμως το βάρος και την παρεμβατικότητα του «Αίολου».
Τα επιβλητικά κτίρια του Ερνέστου Τσίλλερ στην Αθήνα
Αίολος: Η ιστορία του ξενοδοχείου που άλλαξε την Αθήνα
Η ανέγερση άρχισε το 1835 και ολοκληρώθηκε το 1837, με την οθωμανική αρχιτεκτονική να κυριαρχεί. Λογικό. Αυτό που δεν έμοιαζε με λογικό για τους Αθηναίους τότε, όχι γιατί ήταν παράλογο αλλά γιατί δεν το είχαν συνηθίσει, ήταν το γεγονός ότι ο «Αίολος»... ήρθε στη ζωή για να φέρει στην ελληνική πρωτεύουσα τον ευρωπαϊκό αέρα. Ο πελάτης δε χρειαζόταν, πλέον, να φέρει μαζί του το κρεβάτι του, όπως συνέβαινε σε αρκετά από τα πανδοχεία.
Τα 25 δωμάτια του «Αίολος» ήταν πλήρως εφοδιασμένα με κρεβάτια και ευρωπαϊκά έπιπλα, στο ισόγειό του υπήρχαν μαγαζιά από τα οποία μπορούσε να προμηθευτεί κανείς διάφορα κρασιά της Ευρώπης. Και με ευρωπαϊκό τρόπο γίνονταν και τα φαγητά καθημερινά, όπως ανέφεραν εφημερίδες της εποχής. Ήταν η εποχή που η Αθήνα άρχιζε να αλλάζει όψη και σιγά-σιγά θα άλλαζε, ως ένα βαθμό, και η νοοτροπία της. Δεν υπήρχε ο οθωμανικός ζυγός, δεν υπήρχε μόνο η Τουρκία σαν πρότυπο ή σαν υποχρεωτικό παράδειγμα προς μίμηση.
Υπήρχε, πλέον, η Ευρώπη και η ανέγερση του πρώτου ξενοδοχείου ήταν και ένα πρώτο βήμα προς αυτή. Ένα βήμα που γινόταν με «μετρίας τιμάς», όπως χαρακτηριστικά είχε γράψει αθηναϊκή εφημερίδα της εποχής για να ενημερώσει τους πάντες ότι δεν θα χρειαζόταν να δώσουν όλη τους την περιουσία για να ζήσουν την άνεση ενός ξενοδοχείου και όλα όσα είχε αυτό να προσφέρει.
Της κακομοίρας: Οι δύο εκδοχές για το πού γυρίστηκε ο Μπακαλόγατος
Αίολος: Η εγκατάλειψη, η σιδερένια ταμπέλα και η επαναλειτουργία
Η επιτυχία του, τελικά, ήταν τέτοια ώστε τα επόμενα χρόνια, τις επόμενες δεκαετίες του 19ου αιώνα, να ανεγερθούν κι άλλα, με την Αθήνα να αλλάζει συνεχώς. Να μεγαλώνει. Να αρχίζει να γίνεται σημείο αναφοράς. Και τέτοιο, σημείο αναφοράς δηλαδή, ήταν και ο «Αίολος», ο οποίος έζησε την ακμή του και στη συνέχεια την παρακμή του. Από ένα σημείο κι έπειτα, άλλωστε, η ζωή στην ελληνική πρωτεύουσα άρχισε να κινείται σε πιο γρήγορο ρυθμό και οι αλλαγές ήταν μεγάλες και συνεχείς.
Το ξενοδοχείο «Αίολος», το ιστορικό ξενοδοχείο της πόλης, αναπόφευκτα, κάποια στιγμή σταμάτησε να αποτελεί κάτι ξεχωριστό, πρωτοποριακό. Και όπως συνέβη και με άλλα ξενοδοχεία της εποχής, ήρθε και η ώρα της εγκατάλειψης. Κάποια κατεδαφίστηκαν, κάποια άλλα παρέμειναν σαν ερείπια. Αυτή ήταν η μοίρα που είχε και το «Αίολος» για χρόνια, έχοντας μόνο την σιδερένια ταμπέλα με το έτος κατασκευής του σαν απόδειξη της ιστορίας του, της ύπαρξης του, της ζωής του. Μέχρι που... επανήλθε, τελικά, σε αυτή το 2017, με εντελώς διαφορετικούς φυσικά τους εσωτερικούς χώρους του. Με την ίδια μεγάλη ιστορία, όμως, στις πλάτες του ως το πρώτο ξενοδοχείο στην ιστορία της Αθήνας. Πολύ πριν εμφανιστούν το Χίλτον, το Intercontinental, το Πεντελικόν, το President, η Μεγάλη Βρετάνια...
Ταξίδια στην Ελλάδα
Ο μεγάλος δρόμος της Αθήνας που κάποτε λεγόταν «Οδός Δράκου»
Μια άγνωστη μυστική «πόλη» κάτω από την Αθήνα
Ένας ήρωας με παντούφλες: Πού είναι η περίφημη πλατεία που γυρίστηκε η ταινία
