Ταξίδι στη Δράμα. Μακρινή για την Αθήνα, απέχει 650 χιλιόμετρα από τη μητρόπολη. Κοντινή για τη Θεσσαλονίκη, 150 χιλιόμετρα απόσταση από τη συμπρωτεύουσα. Αλλά πανέμορφη και με απ' όλα. Και φύση και μουσεία. Και τείχη και τζαμιά. Και όμορφοι κοντινοί προορισμοί. Η ιστορία της είναι μακρά και πλούσια από γεγονότα, τα περισσότερα όμως δύσκολα αφού η περιοχή γνώρισε πολλούς διαφορετικούς κατακτητές.
Ταξίδι στη Δράμα: Λίγη ιστορία πριν την ξενάγηση
Η Δράμα βρίσκεται στη σημερινή της θέση από τα τέλη της 5ης π.Χ. χιλιετίας! Με αφορμή αυτό το ιστορικό στοιχείο, αξίζει να σημειωθεί πως οι 7 από τις αρχαιότερες πόλεις της Ευρώπης που βρίσκονται στην Ελλάδα. Η μακραίωνη κατοίκηση και παρουσία οφείλονται στα άφθονα νερά της και τον γόνιμο κάμπο της. Οι πιο αρχαίοι κάτοικοι της Δράμας ήταν Θράκες. Στους Αρχαϊκούς Χρόνους η περιοχή επικοινωνούσε εμπορικά με ελληνικές αποικίες των θρακομακεδονικών παραλίων. Στα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα ο Φίλιππος Β' ενέταξε την περιοχή στο βασίλειο της Μακεδονίας.
Όσο για τη Δράμα των ιστορικών χρόνων αυτή πιθανότατα βρισκόταν στη θέση της σύγχρονης πόλης. Κατά τη Ρωμαϊκή Περίοδο η πόλη προσαρτήθηκε στη ρωμαϊκή αποικία των Φιλίππων, η οποία ιδρύθηκε το 42 π.Χ. Στα Βυζαντινά Χρόνια, πάλι, ήταν μια μικρή οχυρωμένη πόλη, ενώ από τον 9ο έως τον 13ο αιώνα απέκτησε έναν έντονα εμπορικό και στρατηγικό χαρακτήρα. Το 1206 και μέχρι το 1224 έπεσε στα χέρια των Λατίνων της Τέταρτης Σταυροφορίας και από το 1345 έως το 1371 αποτέλεσε τμήμα του βασιλείου των Σέρβων. Το 1383 καταλήφθηκε από τους Τούρκους.
Φτάνουμε στον 18ο αιώνα όπου τότε η ευρύτερη περιοχή της Δράμας γνωρίζει μεγάλη οικονομική και εμπορική άνθηση λόγω της καλλιέργειας του καπνού. Την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα ο μητροπολίτης Δράμας θα είναι αυτός που θα συντονίσει τη δράση του βουλγαρικού κομιτάτου.
Ο ίδιος θα φροντίσει ακόμα για τη διάδοση της ελληνικής παιδείας δημιουργώντας μνημειακά σχολικά κτίρια στη Δράμα, το Δοξάτο, την Προσοτσάνη και αλλού. Το 1912 η Δράμα καταλαμβάνεται από τους Βούλγαρους (Α' Βαλκανικός Πόλεμος) και απελευθερώνεται από τον ελληνικό στρατό την 1η Ιουλίου 1913 (Β' Βαλκανικός Πόλεμος). Στον Α' Παγκοσμίου Πολέμου θα ξαναπέσει στα χέρια των Βούλγαρων (1916-1918).
Με τη Συνθήκη της Λοζάνης (1923) και την Ανταλλαγή των Πληθυσμών, οι μουσουλμάνοι της πόλης αποχωρούν και στη θέση τους έρχονται πρόσφυγες από τη Θράκη, τον Πόντο και τη Μικρά Ασία. Η Δράμα θα γνωρίσει και μια τρίτη φορά τη βουλγαρική κατοχή κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο (1941-1944) η οποία μάλιστα θα έχει το βαρύ τίμημα της «σφαγής» των κατοίκων της πόλης το 1941. Την ίδια περίοδο θα εξοντωθεί βάναυσα και το εβραϊκό στοιχείο της Δράμας.
Ξενάγηση στη Δράμα μέσα από 10+1 στάσεις
Μια πρώτη πολύ δυνατή εικόνα στην πόλη της Δράμας είναι οι δημοτικοί κήποι της. Βρίσκονται στο κέντρο της πόλης και λειτουργούν σαν ένα μεγάλο πάρκο. Σε αυτή τη νησίδα πράσινου βρίσκεται το Άγαλμα της Ελευθερίας αλλά και το άγαλμα του Κολοκοτρώνη. Το εντυπωσιακό με αυτούς τους κήπους είναι ότι εντός αλλά και περιμετρικά τους αναβλύζουν δεκάδες πηγές με κρυστάλλινα νερά, οι οποίες σε συνδυασμό με τα πλατάνια χαρίζουν μια πολύ δροσερή αίσθηση στον περιπατητή. Στην ουσία, οι σημερινοί κήποι είναι ένα απομεινάρι των μεγάλων δασών που κάλυπταν την περιοχή στα αρχαία χρόνια.
Ναός Άγιου Νικόλαου. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, στα νοτιοδυτικά της Πλατείας Ελευθερίας. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας ονομαζόταν Εσκί τζαμί (αρχαίο τζαμί) ή Τσαρσί τζαμί (τζαμί της αγοράς). Ο αρχικός ναός χτίστηκε από τον Σουλτάνο Βαγιαζήτ Β΄ (1481-1512).
Μουσουλμανικό τέμενος (Άρμεν και Αγαμέμνονος). Είναι ένα από τα τέσσερα τεμένη που διασώζονται στην πόλη. Οι τοιχογραφίες στο προστώο, οι οποίες απεικονίζουν τη Δράμα (υπό μορφή μια πόλης του Παραδείσου) και οι οποίες χρονολογούνται από το τέλος της Τουρκοκρατίας είναι σπάνιας ομορφιάς.
Μουσουλμανικό τέμενος, Αράπ Τζαμί. Κτίσμα λιθόκτιστο με ορθογώνια κάτοψη και με τρία αψιδωτά ανοίγματα. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας φιλοξενούσε και άλλα μικρότερα μουσουλμανικά τεμένη αλλά και λουτρά.
Καπναποθήκη. Χρονολογείται στο τέλος του 190υ αιώνα και είναι έργο του Αυστριακού μηχανικού Konrad von Vilas. Βρίσκεται στην οδό Περδίκκα 10 και αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά σωζόμενα βιομηχανικά κτίρια της περιόδου της μεγάλης ακμής της Δράμας. Στις προσόψεις της καπναποθήκης είναι ακόμα εμφανή στοιχεία της «Art Nouveau».
Αρχαιολογικό Μουσείο. Αποκαλύπτει όλη την πλούσια και μακρά ιστορία της πόλης. Μέσα από τα εκθέματα του μουσείου θα μάθετε για την ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή από τη Μέση Παλαιολιθική εποχή (50.000 χρόνια πριν) μέχρι και τους Νεότερους Χρόνους (ως το 1913).
Ταξίδι στη Δράμα: Το υπέροχο πάρκο και ένα ιστορικό καφενείο
Πάρκο Αγίας Βαρβάρας. Η δεύτερη όαση της πόλης και με «χορταστικό» μέγεθος αφού απλώνεται σε 60 στρέμματα. Και τι δεν έχει αυτό πάρκο! Μικρές λίμνες, καταρράκτες και αιωνόβια δέντρα. Μάλιστα, τα νερά των πηγών της Αγίας Βαρβάρας υπήρξαν διαχρονικό σημείο αναφοράς ενώ προσέλκυσαν και τους προϊστορικούς ανθρώπους για να δημιουργήσουν εδώ τον πρώτο παραλίμνιο οικισμό. Μέχρι σήμερα διασώζονται δύο δεξαμενές νερού χτισμένες από Ηπειρώτες τεχνίτες.
Σε αυτό το πάρκο θα δείτε και τους παραδοσιακούς νερόμυλους της πόλης. Ξεχωρίζει ο παλιός μουσουλμανικός «Μύλος των Ζώνκε», ενώ στη βόρεια πλευρά του πάρκου ακόμα στέκεται στη θέση της η καπναποθήκη του Ελβετοεβραίου καπνεμπόρου Έρμαν Σπήρερ από το 1925. Ακριβώς μπροστά της τα ερείπια της ιστορικής καπναποθήκης του Γιοσέφ Φαρατζή. Εδώ, κλείστηκαν οι Εβραίοι της Δράμας το 1943 πριν μεταφερθούν βιαίως στα πολωνικά στρατόπεδα εξόντωσης.
Καφενείο «Ελευθερία». Αγέρωχο και ιστορικό, το καφενείο «Ελευθερία» χτίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα (1906) από την Ελληνική Κοινότητα Δράμας στη συμβολή των σημερινών οδών Βενιζέλου και Κουντουριώτου. Μετά από την απελευθέρωση της πόλης οι κάτοικοι του έδωσαν το όνομα «Ελευθερία».
Βυζαντινά τείχη. Χτίστηκαν τον 10ο αιώνα και αρχικά είχαν περίμετρο 850 περίπου μέτρων, δύο πύλες και πέντε τουλάχιστον πύργους. Σε έναν πύργο της ανατολικής πλευράς υπήρχε και το ρολόι της πόλης, το οποίο όμως αφαιρέθηκε το 1945.
Οδός Βενιζέλου. Μέχρι και τη δεκαετία του 1960, ήταν ο πιο κεντρικός και εμπορικός δρόμος της πόλης. Στην πραγματικότητα, η σημερινή πόλη ξεκίνησε να χτίζεται γύρω από αυτόν τον δρόμο, ο οποίος ξεκινούσε από την ανατολική πύλη της βυζαντινής πόλης και κατέληγε στη δυτική. Είναι πραγματικά μια «απαραίτητη» στάση για τον ταξιδιώτη της Δράμας αφού εδώ βρίσκονται πολλά χάνια, εστιατόρια, ξενοδοχεία, παραδοσιακά καφενεία αλλά και ταβέρνες για λουκούλλεια γεύματα.
Δύο ωραία Δραμινιώτικα πολιτιστικά ραντεβού. Το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους κάθε Σεπτέμβρη και οι χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις της Ονειρούπολης κάθε Δεκέμβρη – από τις πιο παλιές του είδους και με δωρεάν είσοδο.
Εξορμήσεις γύρω από τη Δράμα
Στα 25 χιλιόμετρα έξω από την πόλη βρίσκεται το σπήλαιο του Αγγίτη, ο δαιδαλώδης ποταμός με το παρόχθιο δάσος, το οποίο στην ουσία είναι ένα από τα σημαντικότερα τουριστικά αξιοθέατα της Ανατολικής Μακεδονίας. Και πως να μην είναι αφού πρόκειται για το μεγαλύτερο ποτάμιο σπήλαιο του κόσμου με μήκος 21 χιλιόμετρα. Επίσης περίπου 20 χιλιόμετρα βόρεια της Δράμας απλώνεται το σπήλαιο του Αγγίτη αυτό που μετρά 30.000 χρόνια ζωής αλλά έχουμε καταφέρει να το εξερευνήσουμε τα τελευταία λιγότερο από 50 χρόνια.
Σε απόσταση 46 χιλιομέτρων από την πόλη θα βρεθείτε στην περιοχή του όρους Φαλακρό το οποίο διαθέτει το ομώνυμο χιονοδρομικό κέντρο στα 1.745 μέτρα ύψος και από το οποίο θα χορτάστε (εκτός από δραστηριότητες στο χιόνι) και απεριόριστη θέα στη Θάσο και το Παγγαίο. Εκεί υπάρχει και η Μονή Παναγίας Εικοσιφοινίσσης, το παλαιότερο εν ενεργεία μοναστήρι στην Ευρώπη!
Στα 60 χιλιόμετρα από την πόλη βρίσκεται και η Ελατιά, ένα από τα πιο όμορφα δασικά συμπλέγματα της χώρας. Η χλωρίδα και πανίδα αυτού του μέρους συγκαταλέγονται ανάμεσα στα πιο αξιόλογα της Βόρειας Ελλάδας. Η επίσκεψη στην κοντινή κωμόπολη Παρανέστι είναι επιβεβλημένη μιας και αυτό είναι το σημείο αφετηρίας για να εισέλθετε στον μικρό επίγειο παράδεισο που δημιουργούν οι καταρράκτες της Αγίας Βαρβάρας και του Λεπίδα. Βρίσκονται μέσα σε μια οργιαστική βλάστηση και το όλο σκηνικό θυμίζει τροπικά μέρη. Σημειώστε και τα εξής: το χωριό Καλή Βρύση με τα παραδοσιακά του αγροτόσπιτα και την κωμόπολη Δοξάτο με τα όμορφα νεοκλασικά.
Τι να φάτε στη Δράμα
Η δραμινιώτικη κουζίνα χαρακτηρίζεται από τις έντονες επιρροές της από τη Θράκη, τα μυστικά μιας περιοχής με έντονη προσωπικότητα και τη Μικρά Ασία, καθώς η πόλη υπήρξε κατεξοχήν τόπος υποδοχής προσφύγων. Στις ταβέρνες, τα εστιατόρια και τα μεζεδοπωλεία που θα επισκεφτείτε (τα οποία είναι ουκ ολίγα) αναζητήστε τις εξής παραδοσιακές συνταγές: ιτσλί κιοφτέ, χουνκιάρ μπεγεντί και γκιούλμπασι και φυσικά τα ντόπια ψητά κρέατα. Φεύγοντας από την πόλη «φορτωθείτε» όσα περισσότερα ντόπια κρασιά μπορείτε.
Η Δράμα βγάζει από τα πιο καλά, ποιοτικά και βραβευμένα κρασιά της Ελλάδας με την πόλη να διαθέτει επτά επισκέψιμα οινοποιεία. Δοκιμάστε ακόμα μαστιχάτο χαλβά (υπάρχουν διάφορες καλές ετικέτες), χειροποίητα ζυμαρικά, πελτέ από κράνο, γλυκά του κουταλιού και αλλαντικά (καβουρμάς, παστουρμάς, λουκάνικα, παστράμι) - μια καλή επιλογή για να προμηθευτείτε τα τελευταία είναι το πρατήριο του Σαρήμπογια.
Αποχαιρετισμός στη Δράμα. Όσοι αγαπούν τις μακρινές εκδρομές σε μέρη με ισχυρή ταυτότητα και ιστορία αλλά χωρίς τουριστικά «βαρίδια», η Δράμα είναι η ιδανική επιλογή που τα χαρίζει όλα: βαθύσκιωτα παρθένα δάση, επιβλητικούς καταρράκτες και ρεματιές, μοναδικές γεύσεις και αυτό το πάντα μοναδικό τοπίο που δημιουργούν τα χρώματα του ορίζοντα στη Βόρεια Ελλάδα.
Ταξίδια στην Ελλάδα
Τι πρέπει να δει ένας Αθηναίος στη Θεσσαλονίκη: Μυστικά και must see στάσεις
Ταξίδι στο Άγιο Όρος: Ένας ξεχωριστός τόπος σε ολόκληρο τον κόσμο
Σχολή Αριστοτέλη: Εκεί που έμαθε τα μυστικά του κόσμου ο Μέγας Αλέξανδρος