Χίος - Μεστά: Τα μυστικά ενός κάστρου μοναδικού στην Ελλάδα

Υπάρχει μια μικρή, πανέμορφη καστροπολιτεία στην Ελλάδα της οποίας η λαβυρινθώδης μορφή κάνει το ταξίδι εδώ τον χειμώνα να μοιάζει με μεσαιωνικό -λίγο γκόθικ- παραμύθι. Η Χίος. και τα Μεστά σάς περιμένουν. Καλώς ήλθατε. Τα μεσαιωνικά καστροχώρια αποτελούν πάντα μια ξεχωριστή και διαφορετική πρόταση χειμερινών διακοπών. Στην Χίο άλλωστε, η πλούσια αρχιτεκτονική της πόλης με τα νεοκλασικά κτίσματα και τα αρχοντικά της, κάνουν πάντα ενδιαφέρουσα την επίσκεψη σε αυτό το νησί. Και μπορεί ο προορισμός σας να είναι τα Μεστά, αλλά ο δρόμος σας ως εκεί όπως και η περιπλάνηση σας στην πόλη θα σας αποκαλύψει Βυζαντινές εκκλησίες, μοναστήρια, η λειτουργία των οποίων, την περίοδο των γιορτών κάνει το κλίμα ιδιαίτερα κατανυκτικό.

Ταξίδι στη Μονεμβασιά: Η εκπληκτική εκδρομή στην καστροπολιτεία

Χίος - Μεστά: Το υπέροχο μεσαιωνικό χωριό

Τα Μεστά λοιπόν βρίσκονται 35 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης της Χίου και συγκαταλέγεται στα Μαστιχοχώρια. Με δύο λόγια, η ταυτότητα του χωριού είναι η εξής: εξαιρετικά διατηρημένο μεσαιωνικό χωριό, χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο μνημείο, ένας εκπληκτικός συνδυασμός Ανατολής και Δύσης, Γενουάτικου και Ελληνικού πολιτισμού, που δεν μοιάζει με καμία άλλη πόλη στο Αιγαίο.

Τα Μεστά δεσπόζουν σε μια μικρή κοιλάδα και χτίστηκαν στα βυζαντινά χρόνια, σε πενταγωνικό και κλειστό τετράπλευρο σχήμα με δαιδαλώδη εσωτερικά δρομάκια. Η βόλτα σε αυτά τα μινιόν σοκάκια, κάτω από τις καμάρες των μπαλκονιών σε απόσταση… αναπνοής από το κεφάλι σας, θα δίνουν ενίοτε την αίσθηση ότι περπατάτε μέσα σε ένα παλιό παραμύθι. Άλλωστε, ολόκληρο το χωριό είναι χτισμένο σαν ένα κάστρο. Τα σπίτια, μικρά και πέτρινα είναι χτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο και σχηματίζουν στην εξωτερική περίμετρο του οικισμού ένα ισχυρό προστατευτικό τείχος.

Αυτός είναι και λόγος που τα σπίτια δεν είχαν παράθυρα προς τα έξω. Οι Γενουάτες βελτίωσαν την οχύρωση του χωριού, το οποίο δεχόταν συχνά επιδρομές πειρατών. Στις εξωτερικές γωνίες του χωριού υπήρχαν -και σώζονται ακόμα- μικροί κυκλικοί πύργοι, ενώ τα σπίτια επικοινωνούσαν μεταξύ τους με πολύ στενές σκεπασμένες διόδους, τους θόλους. Μάλιστα, πολλά από τα κτίρια αναπαλαιώθηκαν με σεβασμό στην παράδοση, διατηρώντας ανέπαφα τα αρχιτεκτονικά τους στοιχεία.

Το πιο σημαντικό αξιοθέατο στο χωριό είναι η εκκλησία του Παλιού Ταξιάρχη, μια από τις παλαιότερες χριστιανικές εκκλησίες στην Ελλάδα. Η ακριβής χρονολογία κατασκευής της δεν είναι γνωστή αλλά εκτιμάται περίπου στο 1412 μ.Χ. Στην αρχή ήταν ένας μικρός, καμαροσκέπαστος, μονόκλιτος ναός αλλά όταν χρειάστηκε να καλύψει τις λατρευτικές ανάγκες όλου του χωριού επεκτάθηκε σε δίκλιτο με ενιαία στέγη και σταυροθόλια στο βόρειο κλίτος.

Μέσα στην εκκλησία, αξίζει να προσέξει κανείς τις αξιόλογες τοιχογραφίες που έχουν αποκαλυφθεί, καθώς και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού, με πολλές παραστάσεις από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Το τέμπλο είναι έργο του 1833, το οποίο αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της υψηλής τοπικής ξυλογλυπτικής τέχνης. Παρόλα αυτά, στο χωριό υπάρχει πλήθος -μικρών κυρίως - εκκλησιών. Το χαρακτηριστικό τους που θα σας εντυπωσιάσει είναι το περιορισμένο σε σχέση με τα σπίτια ύψος τους και η στέγη τους.

Χίος - Μεστά: Ένα «μυστικό» για καλό φαγητό

Δίπλα από αυτή την εκκλησία βρίσκεται η πλατεία του χωριού, το «λιβάδι» όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι. Εδώ συγκεντρώνονται ντόπιοι και επισκέπτες για φαγητό, καφέ και γλυκά. Εδώ θα γευτείτε και εσείς τη ντόπια χιώτικη κουζίνα και μερικά από τα πιο διάσημα παραδοσιακά προϊόντα του νησιού. Τα οποία όμως, δεν θα τα βρείτε μόνο στη πλατεία αλλά σε όλο το κάστρο και οι επιλογές έχουν πραγματικά από όλα- από παραδοσιακές ταβέρνες και ατμοσφαιρικά cocktail bar μέχρι μικρά παραδοσιακά καφέ με ανανεωμένη και καλαίσθητη αισθητική. Η συμβουλή μας; Μια μέρα με ωραίο καιρό να φάτε στην παραλιακή ταβέρνα «Λιμένας Μεστών» στο ομώνυμο σημείο. Λειτουργεί από το 1979, ανήκει στους αδελφούς Παπαμιχαλάκη και σερβίρει κλασική χιώτικη κουζίνα και πεντανόστιμα φρέσκα ψάρια (όταν ο καιρός το επιτρέπει). Το λιμάνι των Μεστών είναι το δεύτερο πιο πολυσύχναστο λιμάνι του νησιού.

Μια μικρή γευστική εμπειρία από μόνη της είναι και τα γλυκά του κουταλιού που φτιάχνουν και σερβίρουν στο χωριό. Από το γνωστό υποβρύχιο, μέχρι τους λουκουμάδες με μέλι Χίου τις μαρμελάδες εσπεριδοειδών και τα σιροπιαστά γλυκά, κάποια από αυτά αρωματισμένα με μαστίχα.

Χίος - Μεστά: Στάσεις που δεν πρέπει να χάσετε

Μη χάσετε μια βόλτα στην αγορά της Χίου, γνωστή για την ποιότητα στα προϊόντα αλλά και την ομορφιά της.
Βάλτε στο πρόγραμμά σας, αν είστε λάτρεις της περιπέτειας, εκδρομή στην άγνωστη σπηλιά του Δράκου που τη μαγευτική θέα και τη δύσκολη πρόσβαση. Αν πάλι σας φαίνεται... extreme sport, γνωρίστε την ιστορία του χωρίου Τα Μάρκου: Το ελληνικό χωριό με το παράξενο όνομα που δεν έχει ούτε έναν κάτοικο.
Είτε στην πόλη τη Χώρα- είτε στα γύρω χωριά αν βρεθείτε εδώ στις γιορτές των Χριστουγέννων θα ακούσετε τα κάλαντα με τις παραδοσιακές «τραμπούκες» στις γειτονίες

Μια επίσκεψη στη «Βιβλιοθήκη Κοραής», μια από τις μεγαλύτερες και πιο αξιόλογες βιβλιοθήκες της Ελλάδας, η οποία συγκεντρώνει το απόσταγμα της πνευματικής Χίου. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης σ’ ένα νεοκλασικό κτίριο απαράμιλλης ομορφιάς και είναι δημόσια. Αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες Βιβλιοθήκες της Ελλάδας με έτος ίδρυσης το 1792. Η ιστορία της είναι σπουδαία, αφού λειτούργησε ως παράρτημα της Μεγάλης Σχολής της Χίου και ήταν ένα είδος «Πανεπιστημίου» για τα δεδομένα της τότε εποχής καθιστώντας το πολύ σημαντικό μιας και δεν υπήρχε κανένα άλλο αντίστοιχο στην ελληνική επικράτεια. Μέχρι το 1821 εθεωρείτο η μεγαλύτερη της Ανατολής με πλούσιο υλικό (περί τους 20.000 τόμους βιβλίων) και με υψηλού πνευματικού επιπέδου αναγνωστικό κοινό.
Μην παραλείπετε σε όποια στάση και αν κάνετε να γεύεστε τις παραδοσιακές γεύσεις της νότιας Χίου - από τη μαστίχα (σε λουκούμια, πίτες, λικέρ και πλήθος άλλων προϊόντων), τη σουμάδα (είδος ούζου που παράγεται με την απόσταξη σύκων, πολύ δυνατό ποτό και καθαρό, χωρίς συντηρητικά), μέχρι τα ντοματάκια που κρέμονται σε τσαμπιά έξω από κάθε πόρτα. Σημειώνεται ότι η Χίος είναι το μοναδικό σημείο της Μεσογείου όπου καλλιεργείται ο σχίνος της ποικιλίας Pistacia lentiscus var. Chia, από τον οποίο παράγεται η διάσημη σε όλο τον κόσμο, «ακριβοθώρητη» και εκλεκτή μαστίχα.

Γι’ αυτό, και μια επίσκεψη στο Μουσείο Μαστίχας Χίου, το οποίο βρίσκεται στα μαστιχοχώρια σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από την Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου είναι επιβεβλημένη. Η βασική έκθεση αναδεικνύει την παραγωγική ιστορία της καλλιέργειας και την επεξεργασίας της μαστίχας, η οποία μάλιστα το 2015 αναγνωρίστηκε ως φυσικό φάρμακο. Η πολύ σύγχρονη μουσειακή αυτή εμπειρία (θα δείτε από πολυμεσικές εφαρμογές και μακέτες μέχρι πρωτότυπα μηχανήματα σε λειτουργία αλλά και ταινίες τεκμηρίωσης) ολοκληρώνεται με την υπαίθρια έκθεση, στην οποία θα έρθετε σε επαφή με το φυτό και το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ευδοκιμεί.