Η ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και της απελευθέρωσης της χώρας γράφτηκε απ' άκρη σ' άκρη. Με μάχες, ναυμαχίες και γεγονότα άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο γνωστά. Πολλές τοποθεσίες της Ελλάδας έχουν ταυτιστεί με σημαντικά γεγονότα από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και αμέσως το μυαλό μας πηγαίνει εκεί όταν τις ακούμε και όταν τις επισκεπτόμαστε. Φυσικά τα μέρη που έχουν διαδραματιστεί σπουδαία ιστορικά γεγονότα έχουν αλλάξει. Σε πολλά από αυτά υπάρχουν μνημεία που θυμίζουν την ιστορία που γράφτηκε ενώ σε άλλα μέρη υπάρχουν οικισμοί ή και τίποτα που θα θυμίζει τι συνέβη κάποτε εκεί. Ένα μέρος που διαδραματίστηκαν σπουδαίες στιγμές της ιστορίας της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 είναι το περίφημο Χάνι της Γραβιάς. Πρόκειται για μια σπουδαία μάχη η οποία αποκαλείται και Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς και ήταν μία από τις πολεμικές εμπλοκές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, με νικηφόρα έκβαση για τους Έλληνες. Πώς είναι άραγε σήμερα η τοποθεσία που έγινε η σπουδαία αυτή μάχη;
Η Μάχη στο Χάνι της Γραβιά διεξήχθη στις 8 Μαΐου του 1821 όταν ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με σχεδόν 120 άνδρες νίκησε το στρατό του Ομέρ Βρυώνη, δηλαδή περίπου 8.000 Τούρκους.
Ο Ομέρ Βρυώνης πριν ξεκινήσει για την εκστρατεία του κατά της Πελοποννήσου, διέταξε τους πιστούς του καπεταναίους της Δυτικής Ελλάδας να μαζευτούν στη Γραβιά Φωκίδος. Από εκεί θα έφευγαν όλοι μαζί. Ειδικά στον Οδυσσέα Ανδρούτσο, έστειλε ιδιαίτερο αγγελιοφόρο για να του αναγγείλει το τέλος του Αθανασίου Διάκου. Μεταξύ άλλων του δήλωσε ότι αν αποφάσιζε να πάει μαζί του στη Γραβιά μαζί με τους άλλους θα του έδινε και το αρματολίκι της Λιάκουρας. Λίγες μέρες πριν τη μάχη, και συγκεκριμένα στις 3 Μαΐου του 1821, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος φτάνει στη Γραβιάμαζί με μία ομάδα από 100 περίπου άνδρες με σκοπό να σταματήσουν την πορεία των εχθρών. Και τα κατάφεραν.
Στο σημείο μαζεύτηκαν μετά από από πρόσκληση του Ανδρούτσου και άλλοι καπεταναίοι. Ο ίδιος ήταν που τους έδωσε μια εντολή που θα φαινόταν αργότερα καθοριστική για την πορεία της μάχης. Τούς πρότεινε να κλειστούν στο Χάνι, ώστε μη μπορώντας να υποχωρήσουν, να αναγκαστούν να πολεμήσουν πάση θυσία για να ανακόψουν την πορεία του Ομέρ Βρυώνη. Ωστόσο ο Πανουργιάς και ο Γιάννης Δυοβουνιώτης δέχτηκαν. Έτσι χωρίστηκαν σε τρία τμήματα. Το τμήμα με τον Κοσμά Σουλιώτη και τον Κατσικογιάννη αποφάσισαν να πιάσουν τα υψώματα δεξιά από το δρόμο. Το τμήμα με τον Πανουργιά και τον Δυοβουνιώτη έκατσε στα υψώματα του Χλωμού ενώ όσοι ήθελαν θα κλείνονταν μαζί με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο μέσα στο Χάνι. Η ιστορία λέει ότι εκεί μέσα ο Ανδρούτσος τούς κάλεσε να χορέψουν και έσυρε το τσάμικο. Συνολικά εκατόν είκοσι άνδρες πιάστηκαν στο χορό. Σύντομα είχαν καταφέρει να μετατρέψουν το Χάνι σε απόρθητο φρούριο. Έφραξαν τα ανοίγματα και άνοιξαν πολεμίστρες.
Η νικηφόρα έξοδος από το Χάνι
Οι Τούρκοι περικύκλωσαν την περιοχή και το Χάνι και έστειλαν τον Χασάν-δερβίση για να πει στον Ανδρούτσο να παραδοθεί. Μάταια. Ο δερβίσης πέφτει νεκρός από βόλι του Ανδρούτσου και η μάχη ξεκινά. Ο Βρυώνης βλέποντας τους άνδρες του να πέφτουν από τα πυρά των Ελλήνων, διέταξε να φέρουν κανόνια για να ανατινάξει το κτίριο. Εντωμεταξύ οι Έλληνες έχοντας καταλάβει τι θα συμβεί και αφού είχαν σκοτώσει πάνω από 800 Τούρκους εγκατέλειψαν το χάνι. Μάλιστα σε αυτή τη νικηφόρα έξοδο, οι Έλληνες έχασαν μόνο 6 πολεμιστές.
Η στρατηγική επιτυχία της μάχης αυτής ήταν μεγάλη. Ουσιαστικά εμπόδισε την κάθοδο του Ομέρ Βρυώνη στην Πελοπόννησο και διευκόλυνε τη νίκη στο Βαλτέτσι που εμψύχωσε τους Έλληνες και την επανάσταση.
Πώς είναι σήμερα το Χάνι που 120 Έλληνες σταμάτησαν 8.000 Τούρκους
Σήμερα η εικόνα από το Χάνι της Γραβιάς προκαλεί δέος στον επισκέπτη. Τού φέρνει στο νου τη μάχη και την αυτοθυσία των Ελλήνων για ελευθερία. Δείτε το βίντεο από το πώς είναι σήμερα η περιοχή μέσα από το κανάλι haanity του Youtube.
