Ταΰγετος. Η έλξη που προκαλεί στον επισκέπτη η οροσειρά του Ταϋγέτου είναι απαράμιλλη. Ο λογοτέχνης Κώστας Ουράνης έχει γράψει πως «κανένα βουνό απ’ όσα είδα στη ζωή μου - από το Μον Μπλαν με τα αιώνια απάτητα χιόνια ίσαμε τις πιο άγριες ισπανικές «σιέρρες» δε μου έκανε ποτέ την εντύπωση που αισθάνθηκα, που δέχθηκα κατάστηθα θα έπρεπε να πω, όταν από μια ψηλή καμπή του αμαξιτού δρόμου προς τη Σπάρτη, αντίκρισα τον Ταΰγετο σ’ όλο τούτο επιβλητικό ύψος. Δε φανταζόμουν ποτέ ότι θα υπήρχε βουνό με τέτοιο χαρακτήρα, τέτοιαν ατομικότητα» («Ταξίδια στην Ελλάδα», 1949).
Πρόκειται για την υψηλότερη οροσειρά της Πελοποννήσου στη ράχη της οποίας έχει χαραχθεί ένα από τα πιο καλοφτιαγμένα δίκτυα μονοπατιών στην Ελλάδα, προσφέροντας πανέμορφες πεζοπορίες μέσα στη φύση σε πεζοπόρους όλων των δυνατοτήτων. Ξεκινώντας από τη Σπάρτη, το πολυπλόκαμο δίκτυο μήκους περίπου 60 χιλιομέτρων ενώνει χωριά, μοναστήρια, πηγές με τρεχούμενο νερό, βιότοπους και ιδιαίτερου φυσικού κάλλους τοπία, καταλήγοντας στην κορυφαία μύτη του βουνού, τον Προφήτη Ηλία ή Αγιολιά, όπου στέκει αγέρωχο και το ομώνυμο εκκλησάκι. Το μεγαλύτερο μέρος του ορεινού όγκου καλύπτεται από έλατα και μαυρόπευκα, ενώ διαθέτει και σημαντικό αριθμό ρεμάτων και μικρών ποταμών και παραποτάμων.
Ταΰγετος: Οι μυθολογικές ρίζες του ονόματος
Σύμφωνα με τον Παυσανία, τον σημαντικότερο περιηγητή του 2ου αιώνα π.Χ., το όνομα της οροσειράς προέρχεται από την Ταϋγέτη, μια από τις κόρες του Άτλαντα, που έθεσε τέλος στη ζωή της πέφτοντας στον γκρεμό, ντροπιασμένη από το αθέλητο ζευγάρωμά της με τον Δία. Από την πλευρά του ο λεξικογράφος του 5ου αιώνα μ.Χ. Ησύχιος ο Αλεξανδρεύς εκτιμά ότι το όνομα του βουνού προέρχεται από την λέξη «ταΰς», που σημαίνει «μέγας, πολύς», ενώ κατά τη βυζαντινή περίοδο αποκαλούνταν και Πενταδάκτυλος, λόγω των πέντε σημαντικών κορυφών του.
Ο Ταΰγετος εκτείνεται στους νομούς Λακωνίας, Μεσσηνίας και Αρκαδίας. Ανατολικά τον χωρίζει από το γειτονικό βουνό του Πάρνωνα ο Ευρώτας ποταμός. Στη δυτική πλευρά οι απολήξεις του φθάνουν έως τη μεσσηνιακή πεδιάδα ενώ στα νότια προβάλλει η χερσόνησος της Μάνης, μεταξύ του Λακωνικού και του Μεσσηνιακού κόλπου, με τη θέα να φθάνει μέχρι το ακρωτήρι Ταίναρο, ενώ στο βάθος διακρίνονται τα Κύθηρα, ενώ εάν ο ουρανός είναι καθαρός, μπορεί να δει κανείς μέχρι και τα Λευκά Όρη στην Κρήτη! Στον βορά τέλος, παρεμβάλλεται η λεκάνη της Μεγαλόπολης μεταξύ των βορειότερων εκτάσεων του Ταϋγέτου και των υπόλοιπων Αρκαδικών βουνών.
Το μαγευτικό «φαινόμενο της πυραμίδας»
Προφανώς το ιδανικότερο σημείο που θα σας δώσει την ευκαιρία να μετατραπείτε σε πανόπτη ολόκληρης της περιοχής, είναι η κορυφή του Προφήτη Ηλία. Το σκηνικό εκεί γίνεται ακόμη εντυπωσιακότερο, εάν καταφέρετε να βρεθείτε την ώρα που χαράζει. Καθώς ο ήλιος ανατέλλει και αρχίζει να υψώνεται στον ουρανό, η τεράστια σκιά της κορυφής του Ταϋγέτου στα δυτικά, σχηματίζει όταν ο καιρός είναι κατάλληλος, ένα ισοσκελές τρίγωνο που σκεπάζει τα νερά του Μεσσηνιακού κόλπου, προσφέροντας ένα μοναδικό θέαμα για λίγα λεπτά, που αποκαλείται «φαινόμενο της πυραμίδας». Προκαλείται από τη διάθλαση του φωτός και έχει απασχολήσει αμέτρητες φορές επιστήμονες αλλά και συνωμοσιολόγους όσον αφορά την προέλευσή του.
Ταΰγετος: Πώς θα… κατακτήσετε την κορυφή
Ανάμεσα στα πολλά μονοπάτια του Ταΰγετου, το πιο δημοφιλές είναι αυτό που οδηγεί από το καταφύγιο του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου Σπάρτης (θέση Βαρβάρα) στην υψηλότερη κορυφή του βουνού, αυτή του Προφήτη Ηλία. Για να φθάσετε καταρχάς στο καταφύγιο θα πρέπει να ξεκινήσετε από το χωριό Παλαιοπαναγιά, που βρίσκεται 12,4 χιλιόμετρα έξω από τη Σπάρτη. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να ακολουθήσετε την καλοφτιαγμένη σήμανση.
Το τμήμα έως την πηγή του Μαγγανιάρη είναι ασφαλτοστρωμένο κι έχει μήκος 9,2 χλμ. τα οποία εάν δεν προτιμήσετε το αυτοκίνητο, διανύονται με τα πόδια σε περίπου 2,5 ώρες. Η πηγή Μαγγανιάρη είναι ένας πανέμορφος χώρος αναψυχής και αξίζει να κάνετε μια στάση εκεί, απολαμβάνοντας το δροσερό νερό από τις βρύσες τις οποίες σκιάζουν τα ψηλά πλατάνια.
Από εδώ ξεκινά ο δυσκολότερος δασικός χωματόδρομος μέχρι το καταφύγιο του Ε.Ο.Σ. Σπάρτης, μήκους περίπου 5 χλμ. Σε περίπτωση που επιλέξετε να διανύσετε οδικώς το τμήμα το εν λόγω κομμάτι, θα πρέπει να έχετε υπόψη ότι ο συγκεκριμένος δασικός δρόμος προσφέρεται μονάχα για αυτοκίνητα off road και μηχανές.
Εάν δεν σας βαστάνε αρκετά τα πόδια σας, μπορείτε να ξεχάσετε όσα διαβάσατε παραπάνω και να φτάσετε οδικώς μέχρι εδώ, στο ορειβατικό καταφύγιο του Ε.Ο.Σ. Σπάρτης. Ο περισσότερος κόσμος ξεκινά από το καταφύγιο για την κορυφή του Προφήτη Ηλία νωρίς το απόγευμα, προκειμένου ν’ αποφύγει τον έντονο ήλιο. Από το καταφύγιο, αφού διασχίσουμε το τελευταίο δασωμένο τμήμα της διαδρομής, ακολουθώντας τα κόκκινα τετράγωνα σήμανσης ανηφορίζουμε την απότομη πλαγιά, την ονομαζόμενη… Ανάθεμα.
Μετά από λίγο έχουμε φθάσει σε ένα πλάτωμα, τα Λακκώματα. Περνάμε τη ρεματιά και φτάνουμε στο πλάι μιας λάκκας, μιας κοιλότητας δηλαδή, όπου το μονοπάτι κάνει έναν ελιγμό. Αφήνοντας αριστερά μας τη λάκκα «Γούβες», κατευθυνόμαστε προς την πρώτη ζώνη βράχων. Συνεχίζοντας με ελιγμούς ανάμεσα στα βράχια, φθάνουμε στη θέση «Πλάκες», ένα μεγάλο ανηφορικό ζωνάρι, που το ακολουθούμε μέχρι το άνοιγμα της κορυφογραμμής, τις «Πόρτες».
Από ‘δω συνεχίζουμε από τη δυτική πλευρά της ράχης αριστερά μας και αφού περάσουμε το βάραθρο «Χιονότρυπα», ακολουθώντας πιο ανηφορική πορεία βγαίνουμε στο πλάτωμα της κορυφής που στέκει ο ασκέπαστος ναός του Προφήτη Ηλία κι ένα συγκρότημα πετρόκτιστων καλυβιών γύρω του.
Ταΰγετος: 3,6 χιλιόμετρα σε 2 ώρες και 45 λεπτά πεζοπορίας
Να σημειωθεί ότι από το καταφύγιο του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου Σπάρτης έως την κορυφή του Ταΰγετου, η απόσταση είναι μόλις 3,6 χιλιόμετρα αλλά εξαιτίας του δύσβατου εδάφους διανύεται σε περίπου 2 ώρες και 45 λεπτά. Η δε υψομετρική διαφορά από την αφετηρία έως το τερματικό σημείο της κορυφής, είναι 850 μέτρα. Το πιθανότερο είναι ότι στη συγκεκριμένη διαδρομή όταν είναι καλός ο καιρός, θα βρείτε στο διάβα σας αρκετούς περιπατητές να ανεβαίνουν ή να κατεβαίνουν. Τον περισσότερο κόσμο θα τον δείτε στο συγκεκριμένο μονοπάτι την 20ή Ιουλίου, ανήμερα της εορτής του Άι Λια, καθώς οι επισκέπτες θέλουν να τιμήσουν τη χάρη του ανεβαίνοντας με τα πόδια στο εκκλησάκι με την πανοραμική θέα.
Μονοπάτια για όλους
Ο συντονισμός δράσεων εκ μέρους των δήμων της Λακωνίας σε συνεργασία με τον Ορειβατικό Σύλλογο Σπάρτης δημιούργησαν το 2000 μια καλά οργανωμένη υποδομή πεζοπορίας στον Ταΰγετο. Τοποθετήθηκε σήμανση σε όλα τα μονοπάτια κι έτσι κάποιος μπορεί να επιλέξει και μικρότερης δυσκολίας μονοπάτια να περπατήσει, χωρίς απαραιτήτως να «κατακτήσει» την υψηλότερη κορυφή.
Μπορείτε για παράδειγμα να ακολουθήσετε τη διαδρομή Παρόρι - Παναγιά Λαγκαδιώτισσα - Παναγιά Ζαγούνα – Μονή Φανερωμένης. Πάνω από το χωριό Παρόρι βρίσκεται ένα μικρό εντυπωσιακό φαράγγι που διασχίζεις μέσα από το παλιό λιθόστρωτο μονοπάτι. Η διαδρομή είναι πολύ εύκολη και προσφέρει εκπληκτική θέα προς τη Λακωνία. Μετά από μόλις 15 λεπτά, το μονοπάτι συναντιέται με το μικρό σπηλαιομονάστηρο της Παναγιάς Λαγκαδιώτισσας που χρονολογείται από τον 12ο αιώνα.
Από εκεί συνεχίζει την πορεία του προς τις εντυπωσιακές πλαγιές και τις άγριες χαράδρες του φαραγγιού (25 λεπτά). Στο σημείο αυτό το μονοπάτι ελίσσεται πάνω στις πλαγιές του Αγίου Ελισσαίου, συναντά την Παναγία την Ζαγούνα, που φωλιάζει μέσα σε μια μεγάλη σπηλιά, και μετά από 50 λεπτά διαδρομή καταλήγει στη φημισμένη Μονή Φανερωμένης, χτισμένη σε μαγευτική θέα και σε απόσταση μόλις 2,5 χιλιόμετρα από το χωριό Αναβρυτή.
Εξίσου μαγευτική είναι η διαδρομή Αναβρυτή - Άγιος Ιωάννης, μήκους 3,5 χιλιομέτρων που διέρχεται από το φαράγγι και έχει υψομετρική διαφορά περίπου 350 μέτρα. Ο οικισμός της Αναβρύτης, παλιό βιοτεχνικό κέντρο της περιοχής, συνδέεται με πλήθος πεζοπορικών διαδρομών καθώς και με το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4.
Μάθετε περισσότερα: realsparta.gr
Ταξίδια στην Ελλάδα
Μυστράς: Η εντυπωσιακή καστροπολιτεία, ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς
Ταξίδι στην ιστορία: Το Ιερό του Μενέλαου και της Ωραίας Ελένης
