Άγνωστοι αρχαιολογικοί χώροι της Αττικής: Πού βρίσκονται, ποια είναι η ιστορία τους

1 Οδός «Στενωπός Κολλυτός»

Οδός «Στενωπός Κολλυτός». Βρίσκεται μεταξύ της Ακρόπολης και του λόφου Φιλοπάππου στην Αθήνα και μπορείτε να δείτε ερείπια καθώς περπατάτε στον πεζόδρομο Αποστόλου Παύλου. Όμως, πόσοι γνωρίζετε περί τίνος πρόκειται; Εκεί, ήταν ο αρχαίος δήμος Κολλυτός που πήρε το όνομά του από τον μυθικό ήρωα Κολλυτό, πατέρα του Διόμου, ο οποίος ήταν φίλος του Ηρακλή. Ο δήμος του Κολλυτού, ήταν δήμος του Άστεως. Αν και δεν το πιστοποιούν κατηγορηματικά οι αρχαιολογικές έρευνες, βρισκόταν μέσα από το Θεμιστόκλειο τείχος, νότια του Αρείου Πάγου, στη νοτιοδυτική πλευρά της Ακρόπολης, και νοτιοδυτικά της Αγοράς της αρχαίας Αθήνας και κοντά στον δήμο της Μελίτης με τον οποίο είχε δυσδιάκριτα όρια. Ακριβώς για το λόγο αυτό πιστεύεται ότι ο δήμος του Κολλυτού συνόρευε ή ήταν αρχικά μέρος του δήμου της Μελίτης.

Ο κεντρικός δρόμος είχε μεγάλη εμπορική κίνηση και σ' αυτόν είχαν τα σπίτια τους πολλοί γνωστοί πολίτες. Η «στενωπός του Κολλυτού» στα αρχαία χρόνια ήταν ο δρόμος όπου έμεναν οι εταίρες.

2 Η σπηλιά του Σωκράτη

Η σπηλιά του Σωκράτη. Αν κι έχει αμφισβητηθεί από πολλούς πως αυτή η σπηλιά ήταν η πραγματική φυλακή που βρέθηκε ο Σωκράτης, παρ' όλα αυτά έχει επικρατήσει αυτό το όνομα. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα αρχαίο κτήριο το οποίο βρίσκεται στον Λόφο Φιλοπάππου ενώ όσοι υποστηρίζουν την εκδοχή πως εδώ φυλακίστηκε ο σπουδαίος αρχαίος φιλόσοφος, παρουσιάζουν κάποια στοιχεία που φαίνεται να επιβεβαιώνουν αυτή τη θεωρία, όπως ότι η φυλακή θεωρείται ότι ήταν χτισμένη στα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. και η θέση της ήταν τέτοια ώστε λέγεται ότι έβλεπε σε κεντρικό δρόμο.

Επίσης σε γραπτά αναφέρεται ότι η φυλακή του Σωκράτη βρισκόταν σε κοίλωμα του εδάφους και διέθετε εγκαταστάσεις για λουτρά. Αυτά υπήρχαν στην συγκεκριμένη σπηλιά και μάλιστα συμφωνούν με τις περιγραφές του δεσμωτηρίου από τους πλατωνικούς διαλόγους. Πάντως, αυτή δεν είναι η μοναδική σπηλιά στην Αθήνα που διεκδικεί τον τίτλο της «φυλακής του Σωκράτη». Υπάρχει και μία δεύτερη, πάλι, στου Φιλοπάππου που βρίσκεται στο άλσος απέναντι από το γραφικό εκκλησάκι του Λουμπαρδιάρη.

3 Οδός Αιόλου

Οδός Αιόλου. Ένας από τους πιο πολυσύχναστους δρόμους της Αθήνας με τη μεγάλη ιστορία που αρκετοί δεν γνωρίζουν. Η Αιόλου από τα αρχαϊκά κιόλας χρόνια χρησιμοποιείτο ως οδική αρτηρία και αυτό το πιστοποιούν τα σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, με πιο πρόσφατο την ανακάλυψη της κεφαλής του Ερμή τον Νοέμβριο του 2020. Άλλωστε, κάνοντας μία βόλτα στην πολύβουη και πολυσύχναστη οδό, θα μπορέσετε να αισθανθείτε αυτή τη σύνδεση του παρελθόντος με το σήμερα. Οι σωστικές ανασκαφές της δεκαετίας του 1970 που διενεργήθηκαν σε οικόπεδο επί της οδού Αιόλου 65 από την Εφορεία Αρχαιοτήτων, έφεραν στο φως μεγάλο τμήμα αρχαίας οδού με επτά επάλληλα οδοστρώματα.

Την δεκαετία του 1980, κατά την ανάπλαση της πλατείας Κοτζιά και την επέκταση του κτιρίου της Εθνικής Τραπέζης, ανακαλύφθηκε η Αχαρνική Πύλη του θεμιστόκλειου τείχους, η αρχαία οδός που κατευθυνόταν προς τον πολυπληθέστερο αρχαίο δήμο, των Αχαρνών (σημερινό Μενίδι). Καθώς και ένα νεκροταφείο που καλύπτει ευρύ χρονολογικό φάσμα από τους πρωτογεωμετρικούς (9ος αιώνας π.Χ.) έως και τους υστερορωμαϊκούς χρόνους (3ος αιώνας μ.Χ.), ένα μεγάλο συγκρότημα εργαστηρίων κεραμικής των ύστερων Ρωμαϊκών χρόνων (τέλη 3ου - 4ος αιώνας μ.Χ.) και πολλά οικιστικά κατάλοιπα.

Επίσης, κοντά στον Ι. Ν. της Αγίας Ειρήνης, ανεσύρθη το 1885, από τα χώματα ένα μοναδικό εύρημα, εκπληκτικής τέχνης και ομορφιάς: το άγαλμα του γυμνού νεαρού Ηρακλή με την λεοντή να πέφτει από το κεφάλι καλύπτοντας μόνο τον αριστερό ώμο. Το μικρό άγαλμα του «Ηρακλή της Αιόλου», εκτίθεται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Μετά την ολοκλήρωση της ανασκαφικής έρευνας αποφασίστηκε η διατήρηση του πιο αντιπροσωπευτικού τμήματος της ανασκαφής και έτσι δημιουργήθηκε ένας αρχαιολογικός χώρος που περιφράχτηκε, συντηρήθηκε, αναδείχτηκε και αποδόθηκε στο κοινό.

→ Αίολος: Το ξενοδοχείο που άλλαξε την Αθήνα – Η ιστορία του και πώς είναι σήμερα

4 Αρχαιολογικός Χώρος Ηετιώνειας Πύλης

Αρχαιολογικός Χώρος Ηετιώνειας Πύλης. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο και εντυπωσιακότερο αρχαιολογικό χώρο της Πειραϊκής Ακτής, με έκταση περίπου 20 στρέμματα. Βρίσκεται στο λόφο Καστράκι της Δραπετσώνας, δυτικά του αρχαίου λιμένα του Κανθάρου (το σημερινό λιμάνι του Πειραιά), τον οποίο και προστάτευε. Κατασκευάστηκε το 411 π.Χ. και ήταν η μία από τις δύο εισόδους της οχυρωμένης πόλης του Πειραιά, από την οποία διέρχονταν αποκλειστικά στρατιωτικές δυνάμεις.

Ηετιωνεία λεγόταν στην αρχαιότητα ο πρώτος ορμίσκος που φαινόταν κατά την είσοδο στον Πειραιά, στην αριστερά πλευρά του λιμανιού. Το όνομα οφείλεται στο μυθικό ήρωα Ηετίωνα που σύμφωνα με την παράδοση, κατοίκησε πρώτος την περιοχή. Στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ., οι Αθηναίοι αποφάσισαν να οχυρώσουν τον ορμίσκο με δύο πύργους για να αποτρέψουν την προσπέλαση του λιμανιού από την ξηρά.

5 Ναός του Απόλλωνα Ζωστήρα, Βουλιαγμένη

Ναός του Απόλλωνα Ζωστήρα. Ο ναός σήμερα βρίσκεται μέσα στην ιδιωτική πλαζ του Αστέρα Βουλιαγμένης, ήταν το ιερό του αρχαίου Δήμου των Αιξωνίδων και χρονολογείται από τον 6 αιώνα π.Χ. Η εμβέλειά του κάλυπτε όλη την Αττική, αλλά είχε το ξεχωριστό χαρακτηριστικό της απευθείας επικοινωνίας με το μεγάλο ιερό της Δήλου. Ήρθε στο φως τυχαία, το 1924 από τα παιδιά του ορφανοτροφείου της Βουλιαγμένης, τα οποία παίζοντας στην άμμο εντόπισαν τμήματα τοίχων και επιγραφών. Μάλιστα, οι επιγραφές οδήγησαν στην ταύτιση του χώρου με ναό και έτσι ξεκίνησε η ανασκαφική έρευνα από τους αρχαιολόγους Κ. Κουρουνιώτη και Μ. Πιττίδη την περίοδο 1926-1927.

Με την ανασκαφή και την αποκάλυψη του ναού επαληθεύτηκαν οι αρχαίες πηγές και συγκεκριμένα ο Στράβωνας που αναφερόταν στην τοπογραφία της περιοχής αλλά και ο Παυσανίας που μιλούσε για την ίδρυση στην περιοχή ενός ναού αφιερωμένου στον Απόλλωνα, στην Αρτέμιδα και στη Λητώ. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Παυσανία, πήρε το προσωνύμιο «Ζωστήρ», καθώς σύμφωνα με το μύθο, στο σημείο αυτό η Λητώ, κυνηγημένη από την εξαγριωμένη Ήρα, έλυσε τη ζώνη της για να γεννήσει τους δίδυμους θεούς και παιδιά του Δία, Άρτεμις και Απόλλων. Αν και σύμφωνα με τον επικρατέστερο μύθο, γέννησε στη Δήλο.

Οι παραπάνω άγνωστοι αρχαιολογικοί χώροι της Αττικής δεν είναι οι μοναδικοί που δεν γνωρίζουν και η ιστορία τους έχει μεγάλη αξία. Αξίζει να τους περπατήσουμε και να τους θαυμάσουμε. Και μετά να πάμε στους επόμενους...

Ταξίδια στην Ελλάδα

→ 4+1 πεζόδρομοι για απολαυστικές βόλτες στο κέντρο

→ Διακρίνεις ένα πρόσωπο στο βράχο της Ακρόπολης; Δες το βίντεο

→ Τι σημαίνουν οι επιγραφές στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη

Ακολουθήστε το exploringgreece.tv σε Facebook και Instagram

Κάντε κλικ στο Google News του Εxploringgreece.tv και πατήστε το κουμπί «Ακολουθήστε» για να ταξιδεύετε στην Ελλάδα