Οι περιοχές της Αττικής έχουν αλλάξει όψη ακόμη και όνομα με την πάροδο των ετών. Πίσω από το όνομά τους ή την τοποθεσία τους κρύβονται πολλές φορές διάφορες ιστορίες, μύθοι και θρύλοι. Κάτι τέτοιο συμβαίνει και με μια περιοχή της Αττικής από την οποία λέγεται ότι έριχνε ο Δίας τις αστραπές. Ποια είναι αυτή; Τα Τουρκοβούνια.
Η περιοχή της Αττικής απ’ όπου ο Δίας έριχνε τις αστραπές
Τα Τουρκοβούνια αποτελούν τον υψηλότερο λόφο εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας και έχουν μέγιστο υψόμετρο στα 337 μέτρα. Ουσιαστικά πρόκειται για μία βραχώδη λοφοσειρά από ασβεστολιθικά πετρώματα, ο κύριος όγκος της οποίας βρίσκεται στα σύνορα του Γαλατσίου με τον Δήμο Αθηναίων. Εκεί υπάρχει και το γνωστό Αττικό Άλσος ενώ στις πλαγιές του λόφου είναι κτισμένο και το Πανόραμα Γαλατσίου.
Τα Τουρκοβούνια αναφέρονται για πρώτη φορά στα «Αττικά» του Παυσανία με το όνομα Αγχεσμός. Στα «Αττικά» ο περιηγητής αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ο λόφος ήταν αφιερωμένος στον Δία και είχε στην κορυφή του ξόανο του Διός, «Διός άγαλμα Αγχεσμίου». Σύμφωνα με τον μύθο, από εκεί Δίας έριχνε αστραπές και βροντές. Επιπλέον αναφέρει ότι από την εποχή του Σόλωνα το βουνό έκρυβε πολλούς κινδύνους όπως ανέμους, αγρίμια, κεραυνούς, ληστές οι οποίοι κρύβονταν στις σπηλιές και κατέβαιναν και λήστευαν την πόλη.
Το 1932 ο αρχαιολόγος Μπερντ ανακάλυψε στο βόρειο άκρο του βουνού ίχνη αρχαίου βωμού, ενώ ο Διονύσιος Σουρμελής, στην «Ιστορία των Αθηνών», αναφέρει ότι στο βουνό βρισκόταν το Άλσος των Ευμενίδων, όπου οδηγήθηκε ο Οιδίποδας από την κόρη του Αντιγόνη για να ξεπλυθεί από τα αμαρτήματα της οικογένειας των Λαβδακιδών και να δικαστεί.
Αυτό το αρχαίο όνομα διατηρήθηκε έως τον 3ο-5ο αιώνα μ.Χ. οπότε ο λόφος μετονομάστηκε σε Λυκοβούνια. Σύμφωνα με το έργο άγγλου περιηγητή και γεωγράφου των μέσων του 18ου αιώνα, η λοφοσειρά που διέσχιζε το λεκανοπέδιο Αθηνών προς τα Βορειοανατολικά είχε αποβάλει το αρχαίο όνομα «Αγχεσμός» και αναφερόταν με το όνομα Τουρκοβούνια, που περιελάμβανε και τον Λυκαβηττό.
Πηγή φωτογραφίας: www.galatsi.gov.gr
Από πού πήραν το όνομά τους τα Τουρκοβούνια
Για την ονομασία Τουρκοβούνια υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Μία από αυτές ορίζει ότι την εποχή της Τουρκοκρατίας ως νομική διάκριση των κτημάτων ίσχυε ότι: «Τόπος όπου δεν πιάνει αλέτρι (μη καλλιεργήσιμος) δεν μπορεί να αποτελεί ιδιωτική κτήση, αλλά ανήκει αποκλειστικά στο κράτος». Αφορούσε κατά συνέπεια βραχώδη εδάφη, κορυφές βουνών, εκτάσεις χειμέριου κύματος, χειμάρρους, κλπ. Ειδικότερα, τα μη καλλιεργήσιμα υψώματα χαρακτηρίζονται στα συμβόλαια της τελευταίας περιόδου της Τουρκοκρατίας ως Τουρκοβούνια.
Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, ονομάστηκαν έτσι επειδή παρέμειναν για πολλά χρόνια σε αυτούς τους λόφους ομάδες της τουρκικής στρατιάς του Πασά Ομάρ. Υπάρχει και μια τρίτη εκδοχή η οποία υποστηρίζει ότι τα Τουρκοβούνια πήραν το όνομα τους επειδή βρέθηκε τούρκικος τάφος στην κορυφή ενός από τους λόφους. Όπως και να έχει, η παραπομπή στην τουρκοκρατία φαίνεται αναμφισβήτητη.
Με πληροφορίες από: Αμπελόκηποι, του Νικόλαου Παραδείση, εκδόσεις Μικρός Ρωμηός
Εξωτερική εικόνα: Η Αθήνα από τα Τουρκοβούνια. Χαρακτικό από έκδοση του Ed. Dodwell. Συλλογή Ελληνική Βιβλιοθήκη – Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης
Ποια περιοχή της Αττικής ήταν το γνωστό Κακοσάλεσι
