Το Οχυρό Λίσσε και η μοναδική ιστορία του. Τη μακρινή πια εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, την περίοδο της γερμανικής εισβολής, όταν ο Ελληνικός Στρατός πολεμούσε γενναία εναντίον των Γερμανικών και Βουλγαρικών μεραρχιών, μερικές από τις πιο σκληρές και δύσκολες μάχες δίνονταν στο οχυρό του Λίσσε, από τις 6 έως 9 Απριλίου του 1941. Το οχυρό άντεξε τις επίμονες και ολομέτωπες επιθέσεις, αλλά παραδόθηκε τελικά στις 10 Απριλίου 1941, μετά τη συνθηκολόγηση της Ελλάδας. Έτσι, πολλά ελληνικά τμήματα αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν συντεταγμένα και με τον οπλισμό τους, με τους Γερμανούς να αποδίδουν μάλιστα τιμές στους ήρωες του οχυρού. Το συγκρότημα των οχυρών Λίσσε ήταν άλλωστε το μοναδικό το οποίο δεν έπεσε από τις ναζιστικές δυνάμεις, αλλά παραδόθηκε μόνο όταν η Θεσσαλονίκη έπαψε να βρίσκεται στα χέρια των Ελλήνων.
Οχυρό Ρούπελ: Το θρυλικό μνημείο – σύμβολο του αγώνα των Ελλήνων στο έπος του ’40 〉
Οχυρό Λίσσε: Μια κατασκευή με... μυστικά
Οι Γερμανοί ζήτησαν από τους Έλληνες να μάθουν τα μυστικά της κατασκευής των οχυρών, όμως ο ταγματάρχης Γεώργιος Δετοράκης, διοικητής του οχυρού Λίσσε, αρνήθηκε κάθε συνεργασία. Είναι ώρα να σας το συστήσουμε, όμως, καλύτερα!
Βρίσκεται στον Νομό Δράμας, περίπου 640 χιλιόμετρα από την Αθήνα και αποτελεί αμυντικό συγκρότημα (ένα από τα 21 συνολικά με την ονομασία «Οχυρά») κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων που έφερε το όνομα «Γραμμή Μεταξά» - το Λίσσε ήταν η ναυαρχίδα αυτής της γραμμής. Είναι το μεγαλύτερο οχυρό της «Γραμμής Μεταξά», από τα έξι της περιοχής (Μαλιάγκα, Περιθώρι, Παρταλούσκα, Λίσσε Ντάσαβλη, Πυραμιδοειδές) με 1.849 μέτρα και μήκος στοών 4.251 μέτρα.
Περίπου 2 χλμ. από τη πόλη του Νευροκοπίου, το οχυρό Λίσσε βρίσκεται στο λόφο που υψώνεται στην πεδιάδα του Νευροκοπίου, παραμένοντας καλά κρυμμένο στα σωθικά ενός γρανιτένιου βράχου (σε υψόμετρο 771 μ.). Πήρε το όνομα του από την ονομασία του διπλανού χωριού και έδωσε τη δική του στο χωριό (ανταλλάσσοντας ουσιαστικά ονόματα).
Κατασκευάστηκε την περίοδο 1936-1940, σε στρατηγική θέση στην οποία προϋπήρχε Οχυρό Ανασχέσεως του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, και τμήμα του εντάχθηκε στη νέα οχύρωση. Τις οχυρώσεις του δημιουργούν τέσσερις ομάδες στοών (χελώνες) σε όλη την έκταση του λόφου. Όσο για τις υπόγειες στοές του οχυρού, ξεπερνούν τα 950 μέτρα συνολικά. Δύο από τα συμπλέγματα των στοών επικοινωνούν με υπόγειες διαβάσεις, ενώ τα άλλα δύο αποτελούν αυτόνομες αμυντικές εγκαταστάσεις.
Όσο το οχυρό ήταν ενεργό, διέθετε πολυβολεία, εγκαταστάσεις για διαμονή και αποθήκευση, δεξαμενές νερού, ηλεκτρογεννήτριες, οπλισμό και θέσεις για στρατιωτικά οχήματα. Η δύναμη του αποτελούνταν από 12 αξιωματικούς και 457 οπλίτες. Λόγω της ανάγκης για καμουφλάζ, οι εγκαταστάσεις του ήταν –και παραμένουν- δυσδιάκριτες από την εξωτερική πλευρά.
Ταξίδι στη Δράμα: 10+1 στάσεις σε μία από τις πιο ιστορικές πόλεις της Ελλάδας 〉
Οχυρό Λίσσε: Περιήγηση στο μουσείο
Σήμερα, ο επισκέπτης της περιοχής μπορεί να περιηγηθεί σε μια από τις στοές αλλά να κάνει βόλτα και στο μικρό μουσείο που ανεγέρθηκε το 2002 και ανακαινίστηκε εκ νέου. Στον ειδικά διαμορφωμένο εσωτερικό χώρο του μουσείου, εκτίθενται δείγματα ατομικού οπλισμού της εποχής του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όπως περίστροφα, πιστόλια, τυφέκια, αραβίδες και αυτόματα όπλα - κυρίως γερμανικής και ιταλικής προέλευσης.
Τη δική τους ξεχωριστή θέση έχουν οι στολές αλλά και τα παράσημα και μετάλλια που απονεμήθηκαν σε αξιωματικούς που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη μάχη του Οχυρού αλλά και προσωπικά αντικείμενα στρατιωτών και αξιωματικών. Επίσης, στο προαύλιο υπάρχουν κανόνια του Ελληνικού στρατού, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για την υπεράσπιση των οχυρών.
Στο κέντρο του μουσείου βρίσκεται μακέτα του γεωγραφικού χώρου διεξαγωγής της μάχης, όπου ο επισκέπτης μπορεί να παρακολουθήσει οπτικοακουστικά τη διεξαγωγή της.
Στις 2/4/2023, κάνει τα εγκαίνια του και ο νέος Θεματικός Χώρος Εικονικής Πραγματικότητας στο κτήριο της πρώην κοινότητας Οχυρού. Ο άκρως εντυπωσιακός χώρος είναι εξοπλισμένος με VR Room και προσφέρει μια άκρως παραστατική εμπειρία στην ιστορική μάχη. Πληροφορίες για να το επισκεφθείτε, στο lissepark.gr.
Ταξίδια στην Ελλάδα
Ο πρώτος Έλληνας στρατιώτης που έπεσε στη μάχη στο έπος του ’40
Καλπάκι: Το ιστορικό χωριό και η μάχη του 1940 που έμεινε στην ιστορία
Πύργος της Απολλωνίας: Το αξιοθέατο της Μακεδονίας με την συγκλονιστική θέα
