Η Ελλάδα έχει εκατοντάδες χωριά σε νησιά και ενδοχώρα. Άλλα μικρότερα, άλλα μεγαλύτερα πολλά από αυτά έχουν κάποιες ιδιαιτερότητες. Χαρακτηριστικά που τα κάνουν να ξεχωρίζουν. Ένα από αυτά βρίσκεται στις Κυκλάδες και συγκεκριμένα στη Νάξο. Η Απείρανθος δε φημίζεται μόνο για τις πατάτες της αλλά και για κάτι άλλο. Για την τοπική της διάλεκτο που παραπέμπει στην Κρήτη.
Ένα χωριό στις Κυκλάδες με κρητική διάλεκτο
Όμορφα παλιά διώροφα σπίτια και πλατείες με παραδοσιακά καφενεία, καλντερίμια χαρακτηριστικής κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής με θολωτές καμάρες και εντυπωσιακοί ενετικοί πύργοι. Αυτά συνθέτουν σε γενικές γραμμές την εικόνα που θα δει κανείς όταν θα επισκεφτεί την Απείρανθο στη Νάξο.
Εκτός όμως από το κρασί, το τυρί και τις πατάτες της, αυτό που την κάνει να ξεχωρίζει στο νησί είναι το γλωσσικό ιδίωμα των κατοίκων της, το οποίο παραπέμπει στην κρητική διάλεκτο. Αν αποφάσεις να κανονίσεις καλοκαιρινές διακοπές στη Νάξο και να μείνεις σε ένα από τα καταλύματα της Απείρανθου θα το διαπιστώσεις και μόνος σου. Μιλώντας με έναν ντόπιο θα ακούσεις αυτή την ιδιαίτερη προφορά. Παρακολουθώντας από κοντά κάποιο από τα ήθη και τα έθιμα του χωριού, μάλιστα, μαρτυράται συχνά η ιδιότυπη σχέση του χωριού με την Κρήτη, και πιο συγκεκριμένα τα Σφακιά (με τα οποία έχουν αδελφοποιηθεί σε επίπεδο δήμων από το 2003) και τ’ Ανώγεια. Σε Κρήτη σε παραπέμπουν και οι παραδοσιακές φορεσιές τους ενώ οι ντόπιοι δημιουργούν τις δικές του μαντινάδες τις οποίες αποκαλούν «κοτσάκια». Στα γλέντια τους δε λείπει ποτέ το λαούτο και η κρητική λύρα.
Διάφορες ιστορίες, διηγήσεις και μύθοι λένε ότι οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού στις Κυκλαδες ήταν Σφακιανοί πολεμιστές. Αναζητούσαν την Αριάδνη για να την επιστρέψουν στο σπίτι της. Τότε λοιπον γοητευμένοι από το συγκεκριμένο χωριό, το «ερωτεύτηκαν» και έμειναν για πάντα εκεί δημιουργώντας τις πρώτες επτά οικογένειές του. Αναφορές, επίσης, γίνονται και σε πολλούς κρητικούς ζωγράφους, οι οποίοι έφτασαν εδώ κατά την βυζαντινή περίοδο, ενώ ιστορικά καταγεγραμμένο είναι και το γεγονός ότι πολλοί αγωνιστές αποτυχημένων επαναστάσεων κατά την Φραγκοκρατία και Τουρκοκρατία, κατέφευγαν είτε κυνηγημένοι, είτε εκδιωγμένοι στη Νάξο και την Απείρανθο.
Ένα ξεχωριστό χωριό που έχει η Νάξος
Χτισμένο σε υψόμετρο 650 μέτρα στις Κυκλάδες «τ’ Απεράθου» –όπως αποκαλούν το χωριό οι Ναξιώτες– συναντάται σε απόσταση 32 χλμ. από την Χώρα του νησιού. Διατηρεί αναλλοίωτο το τοπικό χρώμα κάτι που σου προκαλεί εντύπωση από την αρχή. Νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε μια άλλη εποχή. Και σε αυτό ίσως συμμαχεί η ιδιότυπη αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του από την εποχή της Ενετοκρατίας.
Αυτό το πετρόκτιστο χωριό της ποίησης και της μελωδίας δε γίνεται να σε αφήσει ασυγκίνητο. Αν το επισκεφθείς, έχεις ξεκλειδώσει την άλλη πλευρά των Κυκλάδων. Στην είσοδο της Απειράνθου θα σου τραβήξει την προσοχή ο εντυπωσιακός πύργος Ζευγώλη του 17ου αιώνα ο οποίος είναι χτισμένος πάνω σε βράχο. Αποτελεί, δε το σημείο εκκίνησης για την περιήγηση στα ενδότερα του χωριού, χαρακτηρισμένου ως παραδοσιακός οικισμός από το 1978.
Tip: Αν βρεθείς στη Νάξο και την Απείρανθο μην ξεχάσεις να επισκεφθείς τη Μουτσούνα. Αυτό το επίνειο της Απειράνθου αποτελεί ένα φυσικό λιμάνι, απ’ όπου γινόταν η μεταφορά της σμύριδας. Ακόμη υπάρχουν οι παλιές εγκαταστάσεις του εναέριου σιδηρόδρομου που κατασκευάστηκε το 1925 για τη μεταφορά της σμύριδας, από τα ορυχεία της Κορώνου. Σήμερα η Μουτσούνα είναι ένας γραφικός παραθαλάσσιος οικισμός με ενοικιαζόμενα δωμάτια και ψαροταβέρνες.
Πηγή εξωτερικής φωτογραφίας: Yiannis Z.
Το ακατοίκητο νησί στο Αιγαίο που μοιάζει με ανοιχτό μουσείο
