Η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη είναι οι δύο μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας που έχουν αλλάξει πολύ με το πέρασμα των αιώνων. Πράγμα το οποίο οφείλεται αφενός σε ιστορικά γεγονότα, αφετέρου στον σύγχρονο τρόπο ζωής. Ένα από τα πιο συχνά γεγονότα που παρατηρούμε σε παλιές φωτογραφίες είναι κτήρια τα οποία πια δεν υπάρχουν. Ή έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές και γκρεμίστηκαν είτε κατεδαφίστηκαν όντας ακέραια και σε πολύ καλή κατάσταση για διάφορους λόγους. Αυτό μπορεί να διαπιστώσει κανείς και στην παλιότερη φωτογραφία της Θεσσαλονίκης. Μια σπάνια φωτογραφία του 1863 που δημιουργεί διάφορα συναισθήματα και εντύπωση σε όσους γνωρίζουν καλά σήμερα την πόλη. Πρόκειται, μάλιστα, για μια φωτογραφία η οποία βρισκόταν για πάρα πολλά χρόνια στην αφάνεια και όπως ήταν φυσικό προκάλεσε μεγάλη εντύπωση με την επανεμφάνισή της. Και αυτό γιατί μπορεί να δει κανείς μια εντελώς διαφορετική εικόνα και οπτική της πόλης και να ταξιδέψει στο παρελθόν.
Η διάσημη εκκλησία της Αθήνας, ο φόρος του καπνού και η έκφραση «από μεγάλο τζάκι»
Φωτογραφίες μιας άλλης εποχής
Οι διάφορες τεχνικές που χρησιμοποιούνταν για την εκτύπωση μιας φωτογραφίας καθώς και το είδος του χαρτιού είναι αυτά που αποδεικνύουν την παλαιότηττα της συγκεκριμένης φωτογραφίας και το ότι είναι η πιο παλιά απεικόνιση της πόλης της Θεσσαλονίκης. Η συγκεκριμένη φωτογραφία αποτελεί λήψη όπως είπαμε του 1863 του φωτογράφου Γιόζεφ Ζέκελυ. Ο ίδιος βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο μιας ταξιδιωτικής αποστολής από το Δυρράχιο. Σύμφωνα με τους ειδικούς που την μελέτησαν, η ιστορική φωτογραφία τυπώθηκε ως χαρακτικό σε βιβλίο το 1866. Το σίγουρο είναι ότι χρειάστηκε πολύ δουλειά και για να γίνει η λήψη αλλά και για να αποτυπωθεί σε έντυπο. Και αυτό καθιστά την αξία της ακόμη μεγαλύτερη.
Το σίγουρο και αδιαμφισβήτητο είναι πως τέτοιου είδους φωτογραφίες, μας βοηθούν αφενός να κατανοήσουμε ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα παλαιότερους αιώνες αλλά και να οπτικοποιήσουμε περιοχές στο μυαλό μας. Η περιγραφή της εικόνας παίρνει σάρκα και οστά. Επιπλέον αποκτούμε άποψη των κτηρίων που δεν υπάρχουν πια. Σίγουρα υπήρχε μια εικόνα από γραπτές περιγραφές αλλά όχι τόσο πλήρης. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες από την Παλιά Αθήνα. Μια μεγάλη και σπουδαία παρακαταθήκη για την Ελλάδα. Ένα είδος τέχνης που αποτελεί πραγματικό θησαυρό.
Η παλιότερη φωτογραφία της Θεσσαλονίκης και τα κτήρια που δεν υπάρχουν πια
Η εν λόγω φωτογραφία η οποία αποτυπώθηκε σε βαρύ και πολύ ακριβό φωτογραφικό χαρτί της εποχής, όπως γινόταν συνήθως, παρουσιάζει τη Θεσσαλονίκη όπως ήταν στα μέσα του 19ου αιώνα. Την ανατύπωσή της ανέλαβε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης το οποίο με τη συνδρομή της καθηγήτριας Αλέκας Καραδήμου-Γερόλυμπου η οποία εντόπισε τη φωτογραφία,κατάφερε να ανακτήσει από τη Βιέννη στην οποία βρίσκεται, ένα υψηλής ανάλυσης αντίγραφο του πανοράματος.
Κοιτώντας κανείς την ασπρόμαυρη φωτογραφία μπορεί να διακρίνει ότι ουσιαστικά μιλάμε για μια πόλη που περιβάλλεται από τείχη. Είναι τραβηγμένη από το Μπεχτσινάρι και έξω από τα τείχη υπάρχει ένα έρημο τοπίο. Από αυτά που κάνουν εντύπωση, είναι κυρίως τμήματα και κτήρια της πόλης που πλέον δεν υπάρχουν καθώς κατεδαφίστηκαν. Φυσικά πρώτα – πρώτα είναι καταδαφισμένα πλέον τα θαλάσσια τείχη αλλά και ο θρυλικός Πύργος της Αποβάθρας. Επίσης στην φωτογραφία, αν την παρατηρήσει κάποιος καλά, θα δει την Χρυσή Πύλη και το Επταπύργιο όπως επίσης τον βυζαντινό λιμενοβραχίονα και τα φρούρια Βαρδαρίου. Μια πόλη διαφορετική με κτήρια επιβλητικά και εντυπωσιακά.
Ο τουρμπές του Μουσά Μπαμπά και το παλιό Οθωμανικό Δικαστήριο υπάρχουν επίσης στην εντυπωσιακή φωτογραφία που μετράει κάτι λιγότερο από δύο αιώνες ζωής. Η εικόνα της Θεσσαλονίκης σήμερα είναι βέβαια πολύ διαφορετική. Κτήρια κατεδαφίστηκαν, νέοι οικισμοί και δρόμοι δημιουργήθηκαν και η πόλη απλώνεται πια ως τη θάλασσα. Δεν υπάρχουν τείχη να την περιορίσουν ή να την προστατεύσουν. Άλλες εποχές που ανήκουν πια στο παρελθόν και τις θυμόμαστε μόνο μέσα από μια ασπρόμαυρη φωτογραφία…
Διαβάστε επίσης:
Το ελληνικό χωριό με τον δικό του θρόνο Game of Thrones!
Άγιος Ιωάννης των Λατομείων: Το γραφικό εξωκλήσι δίπλα στην Αθήνα
Η μυθική λίμνη στην οποία ο Ηρακλής πάλεψε με τις Στυμφαλίδες Όρνιθες
