Τι κι αν αποτελεί τον εμπορικότερο δρόμο της Αθήνας, ενδεχομένως και έναν από τους πιο πολυσύχναστους της Ευρώπης; Το σχέδιο και η υλοποίηση της πεζοδρόμησης της Ερμού δεν ήταν από τα πιο εύκολα εγχειρήματα. Οι συζητήσεις για να γίνει πεζόδρομος ξεκίνησαν τη δεκαετία του '80 ενώ η τελική απόφαση πάρθηκε αρκετά χρόνια αργότερα. Τα έργα ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 1995 και τα επίσημα εγκαίνια έγιναν στην εκπνοή του 1997. Η ιστορία της Ερμού. Η οδός Ερμού αποτελεί μια από τις πρώτες οδούς που σχεδιάστηκαν στην σύγχρονη πόλη της Αθήνας. Όταν συνέτασσαν το πρώτο πολεοδομικό σχέδιο της Αθήνας, το 1833, οι αρχιτέκτονες Κλεάνθης και Σάουμπερτ την ενέταξαν στους βασικούς άξονες της πόλης. Και το όνομά της βέβαια δεν είναι τυχαίο. Ήδη από το σχεδιασμό της προοριζόταν για εμπορικός δρόμος του κέντρου. Αυτός είναι και ο λόγος που αντλεί την ονομασία του από τον Ερμή, αγγελιαφόρο των Θεών και προστάτη του εμπορίου.
Η εκκλησία των 1.000 ετών στο κέντρο της Αθήνας που ίσως δεν έχεις προσέξει
Η πεζοδρόμηση της Ερμού: Οι αντιδράσεις
Ανέκαθεν λοιπόν η Ερμού αποτέλεσε αναπόσπαστο κομμάτι του εμπορικού τριγώνου της παλιάς πόλης. Ήταν και είναι ο βασικός δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα στο Σύνταγμα και το Μοναστηράκι. Εκεί συγκεντρώνονταν πάντα τα φώτα του εμπορίου. Εκεί αναπτύχθηκαν ελληνικές επιχειρήσεις ρουχισμού, υφασμάτων και υποδημάτων.
Όταν λοιπόν το 1995 ξεκινούν επίσημα οι διαδικασίες πεζοδρόμησής της, οι αντιδράσεις δε θα είναι λίγες. Και όλα αυτά παρά το γεγονός ότι επί σειρά ετών ο δρόμος παρουσίαζε κάποια υποβάθμιση. Πολλοί έμποροι και καταστηματάρχες θεωρούσαν ότι αυτή θα είναι η αρχή του τέλους. Και η βασική αντίδρασή τους δεν ήταν με τη φύση του έργου. Αφορούσε πρακτικά ζητήματα που πίστευαν ότι δε θα λυθούν ποτέ. Ένιωθαν ότι η ζημιά για τα μαγαζιά τους θα είναι μεγαλύτερη από το κέρδος.
Προβληματισμούς και αντιδράσεις είχε εκφράσει και ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών. Πολλοί καταστηματάρχες υποστήριζαν ότι τα έργα θα εμπόδιζαν την κυκλοφορία του αγοραστικού κοινού. Θεωρούσαν ότι οι βιτρίνες των καταστημάτων θα ήταν δυσπρόσιτες και έτσι θα μειωνόταν η επαφή των πελατών με τα προϊόντα τους. Ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα που συζητήθηκε αρκετά ήταν ο ανεφοδιασμός των εμπορευμάτων. Η πλειοψηφία των εμπόρων παραδεχόταν ότι αυτός θα δυσχεραινόταν σημαντικά.
Όλα αυτά ήρθαν να προστεθούν στη χρονική στιγμή της έναρξης των εργασιών. Τα έργα για την πεζοδρόμηση προγραμματίστηκαν κοντά στην έναρξη της περιόδου των εκπτώσεων. Παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις του τότε υπουργού Κώστα Λαλιώτη και του δημάρχου Αθηναίων Δημήτρη Αβραμόπουλου, οι αντιρρήσεις και οι εντάσεις δεν σταμάτησαν. Χαρακτηριστικά είναι τα όσα ανέφερε ένα ενηµερωτικό φυλλάδιο που κυκλοφόρησε τότε το ΥΠΕΧΩ∆Ε.
«Πρόκειται για µια "ριζική" και "γενναία" λύση, που εντάσσεται στην σύγχρονη αντίληψη που προωθεί τον περιορισμό της χρήσης του αυτοκινήτου στην πόλη». Τελικά, μετά από µια σειρά διαπραγµατεύσεων µε τους επαγγελµατίες της περιοχής και το ΣΑΤΑ (Συνδικάτο Αυτοκινήτων Ταξί Αθηνών), το 1995 ξεκινάει η δοκιµαστική εφαρµογή του µέτρου. Διακόπτεται η κίνηση στην Ερµού και σε ένα τµήµα της Καραγιώργη Σερβίας.
Η µελέτη για την πεζοδρόμηση της Ερμού συντάχθηκε και υλοποιήθηκε από την Διεύθυνση Ειδικών Έργων Αναβάθµισης Περιοχών του ΥΠΕΧΩ∆Ε. Περιελάμβανε δύο φάσεις. Η πρώτη αφορούσε το τµήµα του δρόµου από την πλατεία Συντάγµατος έως την Αιόλου και τις παρόδους. Η µελέτη εγκρίθηκε στο σύνολό της, εκτός από το τµήµα που αφορούσε την διαµόρφωση του χώρου του ναού της Καπνικαρέας. Για το τμήμα αυτό η µελέτη αναθεώρησης για το τµήµα αυτό εγκρίθηκε το 1997. Η δεύτερη φάση της µελέτης περιελάμβανε τη διαµόρφωση των όψεων στην πλατεία Συντάγµατος αλλά και την πεζοδρόµηση των υπόλοιπων κάθετων δρόµων.
Οδός Ακαδημίας 58: Τι κρύβεται πίσω από την βαριά πόρτα του ιστορικού κτιρίου;
Η πεζοδρόμηση της Ερμού: Τα εγκαίνια και η άνοδος
Η περίοδος υλοποίησης του πεζοδρόμου δεν ήταν εύκολη. Αρκετές καθυστερήσεις, αναβολές και αλλαγές προγράμματος έφεραν μεγάλη δυσαρέσκεια. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε την ίδια περίοδο ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών σε συνεργασία με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, οι χονδρέμποροι του Τριγώνου δήλωναν δυσαρεστημένοι σε ποσοστό 97%. Την ίδια στιγμή οι έμποροι λιανικής δήλωναν αρνητική διάθεση για το έργο σε ποσοστό 50%. Τελικά παρά τις αντιδράσεις και τη γενικευμένη δυσαρέσκεια λίγο πριν φύγει το 1997 έγιναν τα επίσημα εγκαίνια του νέου πεζόδρομου. Είχαν συμπληρωθεί ήδη δυόμιση χρόνια από την έναρξη των εργασιών.
Στις 30 Δεκεμβρίου του 1997 η κόκκινη κορδέλα κόβεται και μια νέα εποχή για την Ερμού αρχίζει. Μια εποχή που πολλοί δεν φαντάζοταν. «Η μεγαλύτερη πεζοδρόμηση που έγινε ποτέ στην Ελλάδα» όπως διατυμπάνιζε τότε το ΥΠΕΧΩΔΕ είχε ολοκληρωθεί. Οι καταστηματάρχες αντί για προβλήματα και μαρασμό θα διαπιστώσουν πως το έργο αυτό άλλαξε κυριολεκτικά την πορεία των καταστημάτων τους. Το έργο που στοίχισε συνολικά 2,2 δισεκατομμύρια δραχμές άρχισε να φέρνει χαμόγελα και αισιοδοξία.
Ο τζίρος των καταστημάτων αυξήθηκε κατακόρυφα. Πλήθος κόσμου συγκεντρωνόταν καθημερινά και τα μαγαζιά γνώρισαν μια νέα εποχή. Ο πιο εμπορικός δρόμος της Αθήνας ήταν γεγονός. Με αρκετές καθυστερήσεις ολοκληρώθηκαν κι άλλα έργα παρέμβασης. Πεζοδρομήθηκαν κι άλλοι δρόμοι, έγιναν δενδροφυτεύσεις και φτιάχτηκαν σιντριβάνια. Τα νούμερα των τζίρων των κασταστημάτων αντικατόπτριζαν το νέο κλίμα που επικρατούσε. Παράλληλα επήλθε και μια άλλη αλλαγή που ίσως δεν ήταν αναμενόμενη. Παραδοσιακά η θέση που είχε ένα κατάστηµα στην οδό Ερµού συνδεόταν και µε τις τιµές των προϊόντων του. Για παράδειγμα, στην περιοχή του Συντάγµατος τα καταστήµατα απευθύνονταν στα υψηλότερα εισοδήµατα. Προχωρώντας, ωστόσο, προς το Μοναστηράκι οι τιµές έπεφταν. Ήδη το 1999 σαν άµεση επίδραση από την παρέµβαση πεζοδρόµησης οι τιµές σε όλη την περιοχή σχεδόν ομογενοποιήθηκαν.
Εκτός από την αισθητική αναβάθμιση της περιοχής, η κίνηση έφερε και μια άλλη αύξηση. Και δεν είναι άλλη από την τιμή των ενοικίων. Η άνοδος έφερε μαζί της αύξηση της αξίας των επαγγελματικών χώρων. Η τιμή ενοικίου για ένα κατάστημα στο κέντρο περίπου της Ερμού άρχισε σταδιακά να ανεβαίνει δείχνοντας τη γενικότερη εμπορική τάση.
Η Ερμού σήμερα
Ο πεζόδρομος της Ερμού σήμερα αποτελεί αδιαμφισβήτητα το κέντρο του εμπορίου και την κατανάλωσης στην Αθήνα. Διατηρώντας το χαρακτήρα της εδώ και περίπου δύο αιώνες η Ερμού είναι ο δρόμος που θα βρεις ό,τι κι αν ψάχνεις. Η ποικιλία των καταστημάτων, των προϊόντων και των τιμών την καθιστά πόλο έλξης ιδιαίτερα την περίοδο των εκπτώσεων και των γιορτών. Έχει χαρακτηριστεί μάλιστα και ως ένας από τους πιο πολυσχύναστους δρόμους της Ευρώπης. Και ένα από τους δρόμους που ψάχνουν να επισκεφθούν οι τουρίστες μόλις έρθουν στην Ελλάδα.
Μια άγνωστη λεπτομέρεια για την Ερμού: Ο δρόμος της Ερμού έχει αδελφοποιηθεί με την οδό Okurayama στο νομό Kanagawa της Ιαπωνίας από το 1988. Πρόκειται για μια περιοχή με πληθυσμό σχεδόν 10 εκατομμυρίων!
Ταξίδι στην Ελλάδα
Μινιόν: Τι σημαίνει το όνομα του πολυκαταστήματος της Αθήνας και πώς ξεκίνησαν όλα
Τα επιβλητικά κτίρια του Ερνέστου Τσίλλερ στην Αθήνα
Ποια πασίγνωστη περιοχή της Αθήνας την έλεγαν «Μαύρες Πέτρες»
