Οι δρόμοι στην Ελλάδα έχουν τη δική τους ιστορία και σε πολλές περιπτώσεις, πίσω από το όνομά τους κρύβεται ένα άγνωστο παρασκήνιο για το πώς προέκυψε. Ειδικά, στην Αθήνα συνοικίες, λεωφόροι, δρόμοι, αλλά ακόμα και μικροί οδοί σε γειτονιές της πρωτεύουσας, κουβαλάνε πίσω από το όνομά τους, γνωστές και άγνωστες ιστορίες. Πέρα από τα προφανή παραδείγματα, όπως οι λεωφόροι που έχουν πάρει το όνομά τους κυρίως από βασιλιάδες και βασίλισσες, υπάρχουν και άλλοι γνωστοί δρόμοι στην Αθήνα που πολύς κόσμος δεν ξέρει πώς προέκυψε το όνομά τους. Για παράδειγμα, πόσοι γνωρίζουν από πού πήρε το όνομά του ο ακριβότερος δρόμος της πρωτεύουσας, η Βουκουρεστίου; Σύμφωνα, με την ιστορία, η υπογραφή της συνθήκης του Βουκουρεστίου ήταν η αφορμή να της δώσουν το όνομα αυτό. Μέχρι το 1913, λεγόταν «Χεζοπόταμος» από τον ομώνυμο χείμαρρο που κατέβαινε από τον Λυκαβηττό και κατέληγε σε ρέμα του Βοϊδοπνίχτη στην οδό Σταδίου.
Οδός Τριπόδων: Ο δρόμος της Αθήνας που έχει το ίδιο όνομα εδώ και 25 αιώνες
Ποιος αποφασίζει τα ονόματα των οδών στην Ελλάδα
Η αλήθεια είναι πως στην Ελλάδα, η ονοματοδοσία των οδών -που χρονολογείται από την εποχή του Όθωνα- διαχρονικά είχε πολιτική χροιά και γινόταν συνήθως βάσει ιστορικών, κοινωνικών ή πολιτικών κριτηρίων και προδιαγραφών. Τα ονόματα όμως δεν ήταν πάντα ιδιαίτερα δημοφιλή ή αρεστά, προκαλώντας διαμάχες και πολιτικές αντιπαραθέσεις. Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ το αρχικό όνομα ή το νέο όνομα που πήρε ένας δρόμος.
Σε άλλες άλλαξε περισσότερες από μία φορές μέχρι να καταλήξουν, ενώ η πολιτική κατάσταση στη χώρα, επηρέαζε και την ονοματοδοσία τους. Η Χούντα είχε αναβαπτίσει ουκ ολίγους δρόμους στην Αθήνα, αλλά και γενικότερα σε όλη την Ελλάδα. Για παράδειγμα, στο Γκάζι στη συμβολή των οδών Ιεράς Οδού και Πειραιώς, υπάρχει μία πλατεία που λέγεται 21η Απριλίου και την είχε ονομάσει έτσι, ο Παττακός.
Όμως, αλήθεια, έχετε αναρωτηθεί ποτέ, ποιος αποφασίζει το όνομα ενός δρόμου ή την μετονομασία του; Και με ποια κριτήρια γίνεται η επιλογή του ονόματος; Εμείς ψάξαμε και βρήκαμε την εγκύκλιο του υπουργείου Εσωτερικών που παρέχει πληροφορίες αναφορικά με την ονομασία ή μετονομασία οδών, πλατειών ή συνοικιών.
Πώς πήρε το όνομά της η πιο γραφική γειτονιά στην Αθήνα
Ποιος είναι αποκλειστικά υπεύθυνος
Αποκλειστικά υπεύθυνος είναι ο εκάστοτε δήμος. Συγκεκριμένα, αναφέρει η Εγκύκλιος: «Μεταξύ των αρμοδιοτήτων των δήμων της χώρας περιλαμβάνεται η ονομασία και μετονομασία οδών, πλατειών ή συνοικιών καθώς και η αρίθμηση κτισμάτων της εδαφικής τους αρμοδιότητας. Πρόκειται για κρατικού χαρακτήρα αρμοδιότητα, απονεμημένη στην πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση, δεδομένου ότι «έχει προεχόντως μή τοπικόν χαρακτήρα, καθ` όσον δύναται νά αφορά και εις τους κατοίκους άλλων περιοχών ή και ολοκλήρου της Χώρας, διότι ή εν λόγω ονομασία ή μετονομασία οδών ή πλατειών, συνδέεται πολλάκις προς γενικότερων ζήτημα τής απονομής τιμής προς πρόσωπα, κράτη, πόλεις κλπ., ή τής διατηρήσεως της μνήμης ιστορικών συμβάντων εύρυτέρας σημασίας».
Και συνεχίζει σχετικά με τα κριτήρια: «Επομένως, η απόδοση τιμής σε πρόσωπα ή ιστορικά γεγονότα δέον να απηχεί την σύμφωνη γνώμη της πλειοψηφίας των δημοτών, ούτως ώστε να μην εγείρονται αμφισβητήσεις και να καθίσταται ευχερής η αποδοχή της ενέργειας της δημοτικής αρχής».
«Περαιτέρω, στις περιπτώσεις ονομασίας νέων οδών ή μετονομασίας υφισταμένων, προτείνεται η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να αφορά σε όλη την οδό και να αποφεύγεται η κατάτμησή της μέσω χρήσης πλέον της μίας ονομασίας, προκειμένου να μην προκαλείται σύγχυση των πολιτών. Επίσης συνιστάται για λόγους ομοιομορφίας και κυρίως χρηστικότητας, η αρίθμηση των οδών να γίνεται με αύξουσα αριθμητική σειρά από ανατολή προς δύση και από βορρά προς νότο, με τους ζυγούς αριθμούς να βρίσκονται στην δεξιά πλευρά του δρόμου», αναφέρεται επίσης.
Στην Εγκύκλιο αναφέρεται τι ισχύει στις περιπτώσεις της μετονομασίας, η οποία επιτρέπεται για εξαιρετικούς λόγους. «Για παράδειγμα, λόγο μετονομασίας θα μπορούσε να συνιστά η ύπαρξη οδού στον ίδιο δήμο, ή σε πολύ κοντινή απόσταση σε όμορο δήμο, με το ίδιο όνομα, ή οδού με δυσπρόφερτο ή κατά κρίση ακατάλληλο όνομα, κ.τ.λ. Συνεπώς, η επίκληση «εξαιρετικών λόγων» πρέπει να αιτιολογείται σαφώς, ειδικώς και επαρκώς στο πρακτικό της απόφασης ή να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου».
Διαβάστε εδώ αναλυτικά την εγκύκλιο του υπουργείου Εσωτερικών
Ταξίδια στην Ελλάδα
Οδός Ακαδημίας 58: Τι κρύβεται πίσω από την βαριά πόρτα του ιστορικού κτιρίου;
Γιατί η Πλατεία Ηρώων στου Ψυρρή ονομάστηκε έτσι
Ποιος ήταν ο πρώτος ένοικος της οικίας που έμεινε γνωστή ως Οικία Κοκοβίκου
