Η Αθήνα σε πολλά σημεία της μοιάζει με ανοιχτό μουσείο με τα πολλά - πανέμορφα αγάλματα να μας ταξιδεύουν σε στιγμές από το παρελθόν. Πολλά από αυτά κρύβουν τη δική τους ιστορία άλλοτε πιο απλή και άλλοτε πιο παράξενη. Όπως και η ιστορία που έχει ένα γνωστό άγαλμα της Αθήνας το οποίο έμεινε στο εργαστήριο 38 ολόκληρα χρόνια. Ποιο είναι αυτό; Ο ξυλοθραύστης. Όταν θα κατέβεις την Ηρώδου Αττικού και λίγο πριν φτάσεις στη Βασιλίσσης Όλγας θα δεις σε ένα ξέφωτο του Ζαππείου ένα μαρμάρινο άγαλμα. Είναι ο ξυλοθραύστης, το πιο εμβληματικό έργο του γλύπτη Δημήτρη Φιλιππότη.
Το εγκαταλελειμμένο σπίτι με την «πήλινη γυναίκα» στην Αθήνα
Ο ξυλοθραύστης και η ιστορία του
Το άγαλμα που αποτελεί αναπαράσταση ενός γυμνού άνδρα ο οποίος σπάει ένα κούτσουρο χρησιμοποιώντας χέρια και πόδια. Παρά το γεγονός ότι θεωρείται από πολλούς ειδήμονες αριστούργημα, το γλυπτό έχει περάσει από διάφορες περιπέτειες.
Ο Φιλιππότης άρχισε να κατασκευάζει τον ξυλοθραύστη στο εργαστήριο του στα Πατήσια το 1871. Αρχικά το κατασκεύαζε σε γύψο και πολύ αργότερα σε μάρμαρο. Ο ίδιος θεωρούσε ότι αποτελεί ορόσημο στην καλλιτεχνική του δημιουργία και απαιτούσε από το κράτος να χρηματοδοτήσει την κατασκευή του, ως έργου ισάξιου των αρχαίων έργων της κλασσικής περιόδου. Για πολλά χρόνια λοιπόν κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς έβγαζε το γύψινο πρόπλασμα έξω από το εργαστήριο του στην Πατησίων. Τι έκανε στη συνέχεια; Άναβε γύρω του κεριά και διαμαρτυρόταν, που ένα τέτοιο αριστούργημα παρέμενε ανολοκλήρωτο εξαιτίας της αδιαφορίας του κράτους.
Και πέρασαν 30 έτη μέχρι το 1901, ο μαρμάρινος «ξυλοθραύστης» να είναι μετά από περιπέτειες έτοιμος με έξοδα του γλύπτη. Ακόμη και τότε όμως και ενώ εκτέθηκε σε μια έκθεση και αναγνωρίστηκε η αξία του κανείς δεν προσφέρθηκε να τον αγοράσει. Έξι χρόνια αργότερα και ενώ το άγαλμα ήταν ακόμη στο εργαστήριο η Εθνική Πινακοθήκη έκανε μια πρόταση. Ωστόσο ο Φιλιππότης απέρριψε και αυτή την πρόταση. Μέχρι που τελικά το 1908, ο δήμαρχος Αθηναίων Σπύρος Μερκούρης διπλασίασε την προσφορά. Τότε ο γλύπτης δέχτηκε αλλά όχι με ιδιαίτερη χαρά.
Παλιά Αθήνα: Επαγγέλματα που χάθηκαν μέσα στο χρόνο
Ξυλοθραύστης: Το άγαλμα που έμεινε 38 χρόνια στο εργαστήριο
Είχαν περάσει ήδη 38 χρόνια από τότε που ξεκίνησε να το φιλοτεχνεί. Το γλυπτό αποφασίστηκε να τοποθετηθεί στη λεωφόρο Αμαλίας, πίσω από τη ρωσική εκκλησία στο τέλος της Φιλελλήνων. Δυστυχώς τον ξυλοθραύστη βρήκαν κι άλλες περιπέτειες. Το 1910 κάποιος πήγε και έριξε στο πρόσωπο του μια κόκκινη χρωστική ουσία η οποία ήταν ανεξίτηλη με τα χημικά μέσα της εποχής. Έπειτα, το 1912 ο «ξυλοθραύστης» βανδαλίστηκε ξανά όταν ένας άγνωστος πήγε και έσπασε τα γεννητικά του όργανα με αποτέλεσμα έκτοτε να πορεύεται ευνουχισμένος. Γι' αυτό το γεγονός ακούστηκαν πολλά και γράφτηκαν ακόμη περισσότερα στον τύπο της εποχής.
Ωστόσο, παρά και το τελευταίο γεγονός, ο «ξυλοθραύστης» έμεινε στο ίδιο σημείο για άλλα πενήντα χρόνια. Τελικά το 1960 με τα έργα διαπλάτυνσης της λεωφόρου Αμαλίας, μεταφέρθηκε στο Ζάππειο όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.
Με πληροφορίες από: Μια σταγόνα ιστορία, του Δημήτρη Καμπουράκη
Ταξίδια στην Ελλάδα
Φιλοπάππος: Η άγνωστη ιστορία του άνδρα που έδωσε το όνομά του στο λόφο
Ηρώδου του Αττικού: Η … Μπουμπουνίστρα της Αθήνας!
