Αυτοκίνητα που κινούνται αραιά μεταξύ τους, σπίτια χαμηλά που απλώνονται στα δεξιά και αριστερά του δρόμου και μια εικόνα που σου θυμίζει περισσότερο επαρχιακή οδό παρά κεντρική λεωφόρο στην Αττική. Κι όμως πρόκειται για έναν από τους πλέον κεντρικούς δρόμους, ταχείας κυκλοφορίας στον οποίο συχνά συναντάς κίνηση, ακόμη και μποτιλιάρισμα. Έχει πολλά φανάρια, διαστραυρώσεις και γενικώς είναι μια λεωφόρος που θέλει ακόμη και προσοχή στην οδήγηση. Καμία σχέση με αυτό που βλέπεις, δηλαδή, στις φωτογραφίες από το παρελθόν.
Η διάσημη λεωφόρος της Αττικής που κάποτε ήταν σαν επαρχιακός δρόμος
Η διάσημη, λοιπόν λεωφόρος κατασκευάστηκε σχεδόν στην ίδια ευθεία που βρισκόταν κατά την αρχαιότητα η πλατιά οδός και κατά τα πρώτα χρόνια του ελληνικού κράτους καρόδρομος, που κάλυπτε τις μεταφορικές ανάγκες, από και προς το λιμάνι του Φαλήρου. Η σύλληψη της ιδέας κατασκευής του σύγχρονου δρόμου έγινε στα τέλη του 19ου αιώνα, περίοδο εκσυγχρονισμού και μεγάλων δημοσίων έργων, επί πρωθυπουργίας του Xαριλάου Τρικούπη (1881-1895). Η κατασκευή της λεωφόρου ξεκίνησε το 1898, με σχέδια ενός μηχανικού του στρατού, του Ιωάννη Γενίσαρλη.
Χαρακτηριστικό είναι ότι μεγάλο τμήμα του έργου χρηματοδοτήθηκε από κληροδοτήματα του Ανδρέα Συγγρού. Γι΄ αυτό, εξάλλου, και η λεωφόρος έχει το όνομά του.
Η ιστορία της κατασκευής του
Έτσι, το 1901 χαράσσεται ο νέος δρόμος και αρχίζουν οι εργασίες. Σύμφωνα με τον Ν. Γαζή το μήκος ήταν πέντε χιλιόμετρα και το πλάτος 28 μέτρα. Απ’ αυτά 16 μέτρα πλάτος κατείχαν τα δύο πεζοδρόμια και 12 μέτρα ήταν η κύρια οδός, η οποία θεωρείτο ότι «είνε μοναδική καθ’ όλην την ανατολήν». Στην αρχική μορφή η λεωφόρος Συγγρού χωρίζεται σε δύο τμήματα. Το ένα, αυτό που βρισκόταν προς την πόλη -από τη γέφυρα του Ιλισσού και εντεύθεν- αποκλήθηκε «εσωτερικόν» και το άλλο μέχρι τη Φαληρική ακτή «εξωτερικόν». Το κόστος του έργου, (κατασκευή, επιχωμάτωση κ.λπ.), απαίτησαν δαπάνη 750.000 δραχμών, ενώ περίπου 460.000 δραχμές δαπανήθηκαν για αποζημίωση παροδίων ιδιοκτητών. Το ποσόν αυξήθηκε αργότερα, με αγωγές που ήγειραν ιδιοκτήτες κατά του Δημοσίου.
Το έργο έχει σχεδόν ολοκληρωθεί το 1904 και τη χάρη του σπεύδει να υμνήσει ο Κωστής Παλαμάς: «Ο νεοχάρακτος αυτός δρόμος, ο κατάπλατος και ολόβαθος, ο διάδημα περιβαλλόμενος τας στήλας του Ολυμπείου και νίπτων τας πόδας του εις τα κύμματα του Σαρωνικού, επλήρωσε την πόλιν των Αθηνών με μίαν μονοκόμματην μεγαλοπρέπειαν», έγραφε καταγοητευμένος. Καλούσε τους Έλληνες να περπατήσουν «εις την καλλιτεχνικήν αυτήν λεωφόρον» και να απολαύσουν «νεοφανή και ονειρώδους φύσεως χώραν»!
Διαβάστε επίσης:
Τέσσερις περιοχές της Παλιάς Αθήνας που άλλαξαν όνομα μέσα στα χρόνια
Ποια περιοχή της Αθήνας ονομαζόταν «Αλυσίδα» και γιατί
Το άγνωστο σε πολλούς τείχος του Χασεκή στην Αθήνα και η ιστορία του