Χριστούγεννα σημαίνει έθιμα και παράδοση. Ολη η Ελλάδα μπαίνει στο ρυθμό και η κάθε περιοχή φοράει τα καλά της. Τα ήθη και τα έθιμα έχουν τις ρίζες τους βαθιά στο χρόνο. Κάποια από αυτά διατηρούνται αναλλοίωτα ως σήμερα ενώ σε άλλα βλέπουμε μερικές παραλλαγές.
Πέντε μέρη στην Ελλάδα ξεχωρίζουν γι’ αυτά τα έθιμά τους. Δες τι θα γνωρίσεις από κοντά αν πας σε κάποια από αυτά…
1. Μωμόγεροι – Βόρεια Ελλάδα
Είναι ένα έθιμο που χάνεται στο βάθος της ιστορίας. Είναι ένα από τα παλαιότερα ποντιακά έθιμα που παραμένει έως σήμερα. Θα το δεις στην Κοζάνη, το Κιλκίς αλλά και σε χωριά της Δράμας. Η ονομασία τους προέρχεται από το μίμος ή το μώμος και το γέρος. Θα τους δεις να φοράνε τομάρια ζώων ή είναι ντυμένοι με στολές ανθρώπων οπλισμένων με σπαθιά. Οι Μωμόγεροι γυρίζουν σε παρέες το δωδεκαήμερο το 12ήμερο Χριστούγεννα – Πρωτοχρονιά – Θεοφάνεια, ψάλλοντας τα κάλαντα και άλλους στίχους με ευχές. Παραλλαγή θεωρείται και το έθιμο «Ραγκουτσάρια» που συναντάται στην περιοχή της Κοζάνης και της Καστοριάς.
Αράχωβα: Γιατί πρέπει να πας και να ξαναπάς
2. Χριστόξυλα – Μακεδονία
Σε πολλά χωριά στη Μακεδονία, τις ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα ο νοικοκύρης του σπιτιού ψάχνει στα χωράφια για να βρει μεγάλο χοντρό και γερό ξύλο από πεύκο ή ελιά. Το τζάκι πρέπει να καθαριστεί καλά από την παλιά στάχτη. Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων ο νοικοκύρης βάζει το Χριστόξυλο στο τζάκι και το ανάβει. Σύμφωνα με το έθιμο πρέπει να το αφήσει να σιγοκαίει όλο το δωδεκαήμερο από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Φώτα. Η στάχτη αυτή προφυλάσσει το σπίτι και τα χωράφια από κάθε κακό.
3. Κόλιντα Μπάμπω – Πέλλα και Ημαθία
Το βράδυ της 23ης Δεκεμβρίου, την προπαραμονή δηλαδή των Χριστουγέννων οι κάτοικοι του νομού Πέλλας (κυρίως στα χωριά) ανάβουν φωτιές φωνάζοντας με έμφαση «Κόλιντα Μπάμπω». Σύμφωνα με την παράδοση ανάβουν φωτιές και φωνάζουν «Κόλιντα Μπάμπω» για να μάθουν οι άνθρωποι για τη σφαγή του Ηρώδη. Στην πραγματικότητα πρόκειται για κάλαντα που ψάλλονται στις περισσότερες περιοχές της Μακεδονίας, άλλοτε από παιδιά, άλλοτε από νέους, άλλοτε από ηλικιωμένους. Οποιος τα ψάλλει παίρνει για κέρασμα γλυκίσματα, μελομακάρονα, καρύδια και κρασί. Αν βρεθείς την περίοδο των Χριστουγέννων σε κάποιο χωριό της Πέλλας ή της Ημαθίας αναζήτησέ το. Είναι μια ιδιαίτερη εμπειρία.
Παραμυθένια Χριστούγεννα στην Ονειρούπολη Δράμας
4. Το τάισμα της βρύσης – Κεντρική Ελλάδα
Αν βρεθείς στην Κεντρική Ελλάδα τις γιορτές ρώτησε για το συγκεκριμένο έθιμο. Μπορεί να πετύχεις κάποιο μικρό χωριό στο οποίο γίνεται αυτούσιο. Τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων πραγματοποιείται το «τάισμα της βρύσης». Οι κοπέλες πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση για να κλέψουν το άκραντο, δηλαδή το αμίλητο, νερό. Θα πρέπει σε όλη τη διαδρομή να είναι σιωπηλές. Οταν πάρουν το νερό, αλείφουν τη βρύση με βούτυρο και μέλι με την ευχή όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι, και όπως γλυκό είναι το μέλι, έτσι γλυκιά να είναι και η ζωή τους. Επειτα, ρίχνουν στο δοχείο που μεταφέρουν το νερό ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια. Παίρνουν το νερό από τη βρύση και γυρίζουν στο σπίτι τους αμίλητες. Εκεί πρέπει να πιει όλη η οικογένεια από το άκραντο νερό. Με το ίδιο νερό ραντίζουν τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού και σκορπίζουν τα τρία χαλίκια στο σπίτι. Σύμφωνα με το έθιμο ο βάτος φέρνει αισιοδοξία και καλά μαντάτα.
5. Το Χριστόψωμο – Κρήτη
Το ζύμωμα του Χριστόψωμου γίνεται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας την παραμονή των Χριστουγέννων. Στην Κρήτη όμως έχει ιδιαίτερη σημασία η όλη διαδικασία. Στην περιοχή της Κρήτης το ζύμωμα του συγκεκριμένου ψωμιού θεωρείται ολόκληρη ιεροτελεστία. Χρησιμοποιούνται μάλιστα ακριβά υλικά για την παρασκευή του. Οι νοικοκυρές σχηματίζουν με τη μισή ζύμη, μία μεγάλη κουλούρα ενώ με την υπόλοιπη έναν σταυρό για να τη στολίσουν. Ανήμερα των Χριστουγέννων ο νοικοκύρης του σπιτιού παίρνει το χριστόψωμο και το σταυρώνει. Στη συνέχεια το κόβει και το μοιράζει σε όλους όσοι παρευρίσκονται στο τραπέζι, σαν συμβολισμό της Θείας Κοινωνίας.
Μύλος των Ξωτικών: Ο απόλυτος οδηγός για το ταξίδι στα Τρίκαλα
