Πολλές φορές γίνεται αναφορά στον «θυμόσοφο» ελληνικό λαό και στο πώς έχει την κατάλληλη φράση για την κάθε περίσταση, αλλά αυτό που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον στο όλο θέμα δεν είναι το γεγονός ότι υπάρχει η σωστή ατάκα για τη σωστή στιγμή αλλά το πώς βγαίνουν αυτές οι φράσεις και ειδικά όταν από πίσω κρύβεται μια… ιστορία κατασκοπίας από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, όπως για παράδειγμα με τη φράση «δε χαρίζω κάστανα». Τρελό; Κι όμως, έτσι είναι σύμφωνα με ανθρώπους που έχουν φάει όλη τους τη ζωή στην αναζήτηση όλων των μυστικών του ελληνικού λεξιλογίου, της ελληνικής φρασεολογίας…
Ακούγοντας κανείς τη φράση «δε χαρίζω κάστανα», το πρώτο πράγμα που σκέφτεται είναι ότι θα βγήκε λόγω κάποιου καστανά που κάποια στιγμή θα χάρισε κάστανα σε κάποιον, κάπως θα την πάτησε και από τότε αποφάσισε να μην το ξανακάνει. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι η προέλευση της φράσης δεν έχει καμία σχέση με κάτι τέτοιο. Αντιθέτως, για να μάθουμε την ιστορία της, θα πρέπει να γυρίσουμε πολύ πίσω και συγκεκριμένα στο 1826, όταν ο Ιμπραήμ είχε θέσει ως στόχο να καταλάβει και τη Μάνη. Κάτι που είχε αποδειχθεί δύσκολο ως τότε. Και θα παρέμενε έτσι παρά το… πονηρό σχέδιο του Τούρκου.
Τι προέβλεπε αυτό; Ότι ένα μέρος του στρατού του θα οδηγούσε τους Μανιάτες προς τον Αλμυρό, προκειμένου να μπορέσει έτσι το υπόλοιπο στράτευμά του να επιτεθεί στην περιοχή και να την καταλάβει. Ο Τούρκος, πιθανότατα, θεωρούσε ευφυές το σχέδιό του, αλλά οι Μανιάτες αποδείχθηκαν πιο έξυπνοι από αυτόν. Και πιο… μάχιμοι, αφού αντιστάθηκαν τόσο ώστε ο Ιμπραήμ να υποχωρήσει. Το γεγονός ότι υποχώρησε, όμως, δεν σημαίνει ότι σταμάτησε να προσπαθεί. Απλά, την επόμενη φορά προσπάθησε να πετύχει τον στόχο του μέσω… κατασκοπίας. Έτσι, έστειλε στα χωριά της Μάνης στρατιώτες του μεταμφιεσμένους σε καστανάδες.
Αυτοί, λοιπόν, για να πάρουν πληροφορίες για το πού ήταν κρυμμένοι οι άντρες και πώς θα πιάσουν στον ύπνο τους Μανιάτες, άρχισαν να χαρίζουν κάστανα. Ως εδώ όλα καλά για τον Ιμπραήμ. Τα άσχημα ήρθαν όταν οι γυναίκες της Μάνης άρχισαν να ψιλιάζονται ότι κάτι περίεργο συμβαίνει, ειδοποιώντας τους Μανιάτες. Αυτό ήταν. Οι Τούρκοι στρατιώτες από «καστανάδες» έγιναν αιχμάλωτοι, οι οποίοι πήραν την εξής απάντηση από τους Μανιάτες όταν ρώτησαν ποια θα είναι η μοίρα τους: «Εμείς δεν χαρίζουμε κάστανα». Δεν θα υπήρχε, δηλαδή, κανένα έλεος…
«Δε χαρίζω κάστανα» ούτε στα… ταξίδια, όμως. Και αφού «επισκεφθήκαμε» τη Μάνη στην εποχή της Τουρκοκρατίας, ας κάνουμε μια βόλτα και στη Μάνη του σήμερα. Εκεί λοιπόν, εν μέσω της φύσης και τις ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής της περιοχής, μπορεί να δει κανείς τη Βάθεια, μια πυργοπολιτεία στην κορυφή του λόφου. Πύργοι, σπίτια, εκκλησίες, λιοτρίβια και μια υπέροχη θέα που θα σε κάνει να ξεχαστείς. Όπως θα χαθείς απολαμβάνοντας την ομορφιά της φύσης αν περάσεις από τον Γερολιμένα, εκεί όπου τα κτίσματα λιγοστεύουν και τα δέντρα, το πράσινο, κυριαρχούν.
Από εκεί και πέρα, δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει την Καρδαμύλη της Μεσσηνιακής Μάνης, εκεί όπου ο Βρετανός συγγραφέας Πάτρικ Λι Φέρμορ έφτιαξε ένα από τα ομορφότερα σπίτια της Μεσογείου, το οποίο στη συνέχεια δώρισε στο Μουσείο Μπενάκη υπό τον όρο ότι θα χρησιμοποιείται για τη φιλοξενία συγγραφέων, ποιητών, ερευνητών, καλλιτεχνών… Μια ομορφιά, ακριβώς όπως είναι και η Αλύπα, η άγνωστη ελληνική παραλία στη Λακωνική Μάνη, στην οποία γυρίστηκε τη δεκαετία του ’80 η ταινία Tempest του Τζον Κασσαβέτη.
