Η Αθήνα έχει αλλάξει όψη μέσα στα χρόνια και κάποιες γειτονιές είναι πλέον αγνώριστες. Εκεί που σήμερα βλέπουμε πολυκατοικίες και πολυώροφα κτήρια, παλιά υπήρχαν τεράστια οικόπεδα, ακόμη και βοσκοτόπια. Έτσι ήταν και σε ένα σημείο της Αθήνας που σήμερα βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της πρωτεύουσας. Ο λόγος για το νοσκομείο ΝΙΜΤΣ.
Τα βοσκοτόπια στην Αθήνα που έγιναν συνοικίες
Η εικόνα των προβάτων μέσα στις γειτονιές της πόλης ήταν συνηθισμένη. Οι δρόμοι εξάλλου δεν είχαν καλοφτιαχτεί ακόμη και σε πολύ κεντρικά σημεία της πόλης. Ξεκινώντας από τις αρχές του 1900, πολλές περιοχές αποτέλεσαν βοσκοτόπια και ειδικά γύρω από το Λυκαβηττό. Ακόμη και το σήμερα αριστοκρατικό Κολωνάκι κάποτε ονομαζόταν «Κατσικάδικα» και έβλεπε κανείς πολλά ζώα να περιφέρεονται εκεί. Σιγά σιγά άρχισε η ανοικοδόμηση δημόσιων κτηρίων αλλά και ιδιωτικών και η εικόνα άλλαζε σταδιακά.
Ταυτόχρονα είχαν αρχίσει και οι πρώτες προσπάθειες δημιουργίας ενός νοσοκομείου για τις ανάγκες περίθαλψης των βετεράνων των πολέμων και των οικογενειών τους. Όλα αυτά λίγο πριν από την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ήδη από το 1853 είχε ιδρυθεί το «Ταμείο Χηρών και Ορφανών του Στρατού της γραμμής της Χωροφυλακής και Οροφυλακής». Στόχος ήταν κυρίως η οικονομική αρωγή των μετοχών και μερισματούχων, οι περισσότεροι των οποίων κατά την περίοδο εκείνη ζούσαν σε οικονομική ένδεια χωρίς καμία ουσιαστική κρατική βοήθεια.
Η ανάγκη για δημιουργία ενός κανονικού νοσοκομείου
Το 1938 για πρώτη φορά προτείνεται στον Ιωάννη Μεταξά – που εκτελούσε μεταξύ άλλων και καθήκοντα υπουργού Στρατιωτικών, από τους αντιστράτηγο Ηλία Πολίτη που ήταν διοικητής του Σώματος Στρατού και τον Επιφαρμακοποιό Φίλιππο Δεστούνη, η δημιουργία ενός νοσοκομείου, το οποίο ως αποστολή του θα είχε την παροχή ιατρικών υπηρεσιών στους μετόχους του Μετοχικού Ταμείου Στρατού. Με την έναρξη όμως του Β Παγκοσμίου η υλοποίηση της ιδέας δημιουργίας στην Αθήνα αναβλήθηκε.
Η πρόταση γίνεται πιο επίκαιρη μετά τον Ελληνό Ιταλικό πόλεμο του 1940. Η κατάσταση χειροτερεύει ακόμα περισσότερο με την επιστροφή στρατού από το μέτωπο της Αλβανίας καθώς η υγειονομική περίθαλψη ήταν πενιχρή, κυρίως λόγω της κατοχής. Τα πράγματα δυσκόλεψαν όταν έγινε επίταξη των νοσοκομείων από τους Ιταλούς αρχικά και τους Γερμανούς αργότερα. Ήταν αυτοί οι οποίοι απομάκρυναν μέχρι και τους νοσηλευόμενους ανάπηρους πολέμου.
Στις 5 Νοεμβρίου 1941 η επίσημη δημοσίευση του νόμου ανέφερε: «Συνίσταται εν Αθήναις Νοσηλευτικόν Ίδρυμα διαθέτον απάσας τας ειδικότητας και τα επιστημονικά εργαστήρια Νοσοκομείου, υπαγόμενον από τον άμεσον έλεγχον και εποπτείαν του ΜΤΣ και την ανωτέραν εποπτείαν του Υπουργού Εθνικής Αμύνης, φέρον τον τίτλον Νοσηλευτικόν Ίδρυμα ΜΤΣ». Η τοποθεσία που αποφασίστηκε να δημιουργηθεί το νοσοκομείο ήταν το πάλαι ποτέ βοσκοτόπι. Βλέποντας τις λίγες φωτογραφίες που διασώζονται μπορεί να καταλάβει κανείς πόσο διαφορετική ήταν η εικόνα.
Από βοσκοτόπι… νοσοκομείο
Για την αρχική εγκατάσταση του Ιδρύματος παραχωρήθηκαν από το Δημόσιο στο ΜΤΣ, ένα από τα κτήρια στη συνοικία Αναπήρων Αξιωματικών κοντά στη Μονή Πετράκη. Αυτό στεγαζόταν μέσα στο χώρο ο οποίος εκτεινόταν μέχρι την οδό Δορυλαίου και ήταν γνωστός με την ονομασία «Στρατιωτικά Παραπήγματα». Ωστόσο αυτό το κτήριο ήταν παλιό και έπρεπε να μεταστεγαστεί ή να ανεγερθεί νέο. Τελικά αποφασίστηκε τμηματική εκκένωση των παλιών κτηρίων και σταδιακό γκρέμισμα ώστε το παλιό νοσοκομείο να σταματήσει να λειτουργεί.
Ο διευθυντής με τους συνεργάτες του, παρέλαβε τις κτιριακές εγκαταστάσεις, με υποτυπώδη εξοπλισμό, στις 27 Νοεμβρίου 1941. Με περίπου 75 κρεβάτια, στα περισσότερα των οποίων νοσηλεύονταν ανάπηροι. Στις 26 Ιανουαρίου 1942 έγινε και η επίσημη έναρξη λειτουργίας του ΝΙΜΤΣ κάτω από τον έλεγχο και την εποπτεία του ΜΤΣ. Με τα χρόνια οι εγκαταστάσεις άλλαξαν (όπως και άλλα κτήρια στην Αθήνα) και άρχισαν να εκσυγχρονίζονται.
Εκεί που κάποτε βρίσκοταν οικόπεδα και βοσκοτόπια, πλέον στέκεται το μεγάλο κτήριο του νοσοκομείου.
Με πληροφορίες από: Η ιστορία των στρατιωτικών νοσοκομείων στη νεότερη Ελλάδα – Κωνσταντίνου Γεώργιος
