Πού δείχνει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και το περίεργο με τη στάση του αλόγου

Ο αστικός μύθος και άγνωστες λεπτομέρειες για την κατασκευή του επιβλητικού αγάλματος

Αν έχεις περάσει από την Σταδίου, στο κέντρο της Αθήνας, σίγουρα θα έχεις παρατηρήσει τον εντυπωσιακό ανδριάντα του ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είναι εκεί. Επιβλητικός. Δεσπόζει στην ομώνυμη πλατεία και είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα της ελληνικής γλυπτικής. Είναι μάλιστα ο πρώτος έφιππος ανδριάντας της νεοελληνικής γλυπτικής. Το 1884, οι Ναυπλιώτες συγκεντρώνουν ένα ποσό για τη δημιουργία ενός ανδριάντα του. Μετά από την προκήρυξη διαγωνισμού αναθέτουν την κατασκευή στον μεγάλο γλύπτη Λάζαρο Σώχο. Ο Σώχος αφού έκανε την απαραίτητη έρευνα αποφάσισε να αποτυπώσει τον ήρωα με την αυθεντική του μορφή. Ωστόσο μετά από αντιδράσεις τελικά τον υποχρέωσαν, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης να φοράει μια περικεφαλαία.

Σούλι: Η ιστορική αετοφωλιά των αγωνιστών του 1821 〉

Πού δείχνει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης;

Έκανε μια αριστουργηματική απόδοση όλων των μορφών του αγάλματος. Πρόσεξε κάθε λεπτομέρεια των αναλογιών αλόγου και αναβάτη. Μελέτησε μάλιστα πρόσωπα των εν ζωή συγγενών του και χρησιμοποίησε εκμαγείο που είχε ληφθεί από τη σορό του Κολοκοτρώνη. Δημιούργησε έναν ανδριάντα εμβληματικό και συμβολικό ταυτόχρονα. Χαρακτηριστικό είναι το πρόπλασμα δουλεύτηκε ανάμεσα στα 1891-1895 στο Παρίσι και βραβεύτηκε πριν καν φτάσει στην Ελλάδα.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αποδίδεται από τον Λάζαρο Σώχο να ιππεύει αρσενικό άλογο και το κεφάλι του είναι στραμμένο προς τα αριστερά. Επίσης με το αριστερό του χέρι κρατάει τα χαλινάρια. Ωστόσο το δεξί του χέρι είναι τεντωμένο και ο δείκτης του δείχνει μπροστά. Υπάρχει όμως κάποιο συγκεκριμένο σημείο που δείχνει το χέρι του Κολοκοτρώνη; Σύμφωνα με τον αστικό μύθο θεωρείται ότι ο δείκτης του δεξιού χεριού του δείχνει προς την Κωνσταντινούπολη. Ωστόσο, το άγαλμα έχει μετακινηθεί από την αρχική θέση, στην οποία ήταν προορισμένο να στηθεί. Ετσι και η μετακίνησή του έχει αποπροσανατολίσει τους ερευνητές, οι οποίοι εικάζουν διάφορα.

Το μακάβριο έκθεμα από την Επανάσταση του 1821 στο Μουσείο της Παλαιάς Βουλής 〉

Η στάση του αλόγου

Πολλές συζητήσεις έχουν γίνει και για τη στάση του αλόγου του αγάλματος. Η επιλογή του Σώχου να παραστήσει τον Κολοκοτρώνη έφιππο ήταν συγκεκριμένη και μελετημένη επιλογή. Το άλογο το χρησιμοποιούσε καθημερινά ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Ηταν βασικό στοιχείο γρήγορης μετακίνησης και αιφνιδιασμού.

Το αξιοπερίεργο για πολλούς είναι η στάση του. Ο λόγος; Επειδή έχει το ένα από τα δύο μπροστινά πόδια του στον αέρα. Στη διεθνή γλυπτική γλώσσα αυτό έχει μια συγκεκριμένη ερμηνεία. Σημαίνει πως ο έφιππος άντρας πέθανε από τραύματα που υπέστη κατά τη διάρκεια των μαχών. Ωστόσο, είναι γνωστό πως ο Κολοκοτρώνης δεν πέθανε από τραύματα της μάχης. Πέθανε από εγκεφαλικό επεισόδιο που υπέστη μετά το γλέντι για τον γάμο του μικρού του γιου Κωνσταντίνου. Εικάζεται ότι ο λόγος που η στάση του αλόγου είναι αυτή είναι γιατί ήθελαν αποτίσουν έναν αιώνιο φόρο τιμής στον ηρωικό άντρα.

Στην εμπρόσθια όψη του βάθρου, εξάλλου, έχει χαραχθεί η επιγραφή: «Έφιππος χωρεί γενναίε στρατηγέ ανά τους αιώνας διδάσκων τους λαούς πως οι δούλοι γίνονται ελεύθεροι». Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης παρατηρεί τους Αθηναίους καθημερινά...