Κάλλιο αργά παρά ποτέ. Ένα από τα χαρακτηριστικά του Έλληνα είναι το γεγονός ότι δε βιάζεται να κάνει κάποια δουλειά. Θα εξαντλήσει την προθεσμία που έχει στη διάθεσή του για να εκπληρώσει μια υποχρέωσή του, γενικά θα πάει με τον δικό του ρυθμό, με το πάσο του, που λέμε, μέχρι να κάνει αυτό που πρέπει. Και αν κάποιος του επισημάνει ότι άργησε, η απάντηση είναι έτοιμη, αποστομωτική και έχει δοθεί εδώ και πολλά χρόνια: «Κάλλιο αργά παρά ποτέ». Πώς, όμως, βγήκε αυτή η φράση που έχει... λυτρώσει τόσους και τόσους Έλληνες; Ποιος ήταν αυτός που την είπε πρώτη φορά, εξασφαλίζοντας έτσι, χωρίς να το ξέρει εκείνη τη στιγμή, ένα εκπληκτικό επιχείρημα για όποιον θέλει να δικαιολογήσει το γεγονός ότι αργεί να κάνει κάτι που θα έπρεπε να γίνει νωρίτερα;
Αν θέλουμε να βρούμε την απάντηση σε αυτό, θα πρέπει να πάμε πίσω. Πολύ πίσω. Θα πρέπει, βασικά, να πάμε στην αρχαιότητα, τότε που οι Έλληνες σίγουρα ήταν πιο... ορεξάτοι από ό,τι σήμερα και μάλλον δεν έχαναν τον χρόνο τους άσκοπα πριν κάνουν αυτό που πρέπει. Όχι όλοι τουλάχιστον και σίγουρα όχι ο Σωκράτης, ο μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος, ο οποίος φέρεται να είναι ο «πατέρας» αυτής της φράσης. Αυτή, τουλάχιστον, είναι η επικρατέστερη εκδοχή και λέει το εξής: Ο Σωκράτης αποφάσισε σε προχωρημένη ηλικία να μάθει να παίζει κιθάρα, γεγονός που προκάλεσε έκπληξη στους φίλους του, οι οποίοι για τον πειράξουν τον ρώτησαν: «Γέρων ων κίθαριν μανθάνεις;». Δηλαδή «θα μάθεις κιθάρα αν και γέρος;».
Η απάντηση, λοιπόν, του φιλοσόφου, δεν μπορούσε παρά να είναι... φιλοσοφική: «Κάλλιον οψιμαθής ή αμαθής παραμένειν». Δηλαδή «καλύτερα να μάθω κάτι έστω και καθυστερημένα παρά να μείνω αμαθής». Αυτή όμως, όπως προαναφέραμε, είναι η επικρατέστερη εκδοχή, γιατί υπάρχει και άλλη και είναι αυτή που έχει δώσει ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Τάκης Νατσούλης. Σύμφωνα με αυτόν, η φράση «κάλλιο αργά παρά ποτέ» προέρχεται από έναν συγγραφέα της αρχαιότητας, ο οποίος φέρεται να είχε πει το εξής: «Του μεν ουν μηδ’ όλως το βράδιον αφικέσθαι άμεινον». Φράση που μεταφράζεται ως εξής: «Αν δεν μπορείς να κάνει τη δουλειά που σου ανέθεσαν μέσα στον χρόνο που πρέπει, τότε είναι καλύτερα να την κάνεις έστω και καθυστερημένα παρά να μην την κάνεις καθόλου».
Η «φυλακή του Σωκράτη» στην Αθήνα και η άγνωστη μυστική πόλη
Ο καθένας, φυσικά, επιλέγει όποια εκδοχή θέλει. Η αναφορά στον Σωκράτη, πάντως, αποτελεί μια καλή ευκαιρία για να αναφερθούμε και στο σημείο όπου φέρεται να έχει φυλακιστεί. Είναι η περίφημη «φυλακή του Σωκράτη», η σπηλιά της Αθήνας, ένα κτήριο που βρίσκεται στον Λόφο Φιλοπάππου και ονομάστηκε «φυλακή του Σωκράτη» επειδή υπήρχε έντονα η πεποίθηση ότι εκεί είχε φυλακιστεί ο αρχαίος φιλόσοφος.
Αυτό είναι κάτι που αφορά την αρχαία Αθήνα, γιατί στην πιο σύγχρονη υπήρξαν οι θεωρίες για μια μυστική, άγνωστη πόλη που υπάρχει κάτω από την Αθήνα, με τον στρατάρχη Παπάγο να κάνει λόγο για 400 δημόσια καταφύγια, ενώ υπάρχουν θεωρίες για την παρουσία πολλών περισσότερων που φτιάχτηκαν σε ιδιωτικούς χώρους και πολυκατοικίες έπειτα από αναγκαστικό νόμο της κυβέρνησης Μεταξά. Και ένα από τα μεγαλύτερα καταφύγια αυτή της άγνωστης πόλης φέρεται να βρίσκεται στον Λυκαβηττό.
Και για να κλείσουμε την αναφορά στην Αθήνα, την πόλη στην οποία μεγαλούργησε κάποτε ο Σωκράτης, να υπενθυμίσουμε την ιστορία γύρω από το όνομά της. Γύρω από το αρχικό όνομά της, για την ακρίβεια, το οποίο ήταν Ακτή ή Ακτική. Όνομα που είχε προκύψει από τον πρώτο βασιλιά της, τον Ακταίο. Αν και υπάρχει και δεύτερη εκδοχή, η οποία αναφέρει ότι το αρχικό όνομα της Αθήνας ήταν το «Κεκροπία» και προερχόταν από τον βασιλιά Κέκρο, ο οποίος διαδέχθηκε τον Ακταίο. Και αν κάποιος δεν τα ήξερε αυτά, ας σκεφτεί το εξής: «Κάλλιο να το μάθεις αργά, παρά ποτέ»...
