Η παλιά Αθήνα έχει πολλές ιστορίες να διηγηθεί και κάποιες από αυτές αφορούν τις ονομασίες από διάφορους δρόμους και πλατείες. Μια τέτοια ιστορία αφορά την πλατεία Αγάμων που βέβαια τώρα έχει μετονομαστεί. Πρόκειται για την πλατεία Αμερικής η οποία όπως αποδεικνύεται δεν έχει αλλάξει μόνο μία φορά όνομα αλλά δύο. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά της οδού Πατησίων και μόλις δύο χιλιόμετρα μακριά από την πλατεία Ομονοίας. Η πλατεία μάλιστα έχει δώσει το όνομά της και στην ευρύτερη περιοχή που την περιβάλλει.
Όταν η Πλατεία Αγάμων στην Αθήνα λεγόταν πλατεία Ανθεστηρίων
Η ιστορία ξεκινάει από τότε που οι Αθηναίοι πήγαιναν στη συγκεκριμένη πλατεία για να γιορτάσουν την Πρωτομαγιά. Θεωρείτο, και ήταν δηλαδή, ένας εξοχικός προορισμός τον οποίο επέλεγαν οι κάτοικοι για να γιορτάζουν την πρώτη του Μάη. Τότε βέβαια αποτελούσε ένα καταπράσινο σημείο και ανοιχτό ώστε να παίζουν τα παιδιά. Κίνδυνος για αυτοκίνητα που περνάνε γρήγορα δεν υπήρχε. Οπότε γιατί να μην γινόταν ένας εξοχικός προορισμός; Αυτή η ονομασία βέβαια δεν κράτησε για πολύ.
Η ιστορία πίσω από την ονομασία Αγάμων
Στα τέλη λοιπόν του 1880 η πλατεία Ανθεστηρίων στην Αθήνα μετονομάστηκε σε πλατεία Αγάμων. Πώς προέκυψε όμως αυτό το όνομα. Υπάρχουν δύο επικρατέστερες εκδοχές. Η πρώτη εκδοχή θέλει να πήρε το όνομά της από το γεγονός ότι αποτελούσε τόπο κρυφών ερωτικών συναντήσεων. Λέγεται ότι εκεί πήγαιναν τα παράνομα ζευγαράκια αλλά και όσα δεν είχαν πού να στεγάσουν τον έρωτά τους.
Η δεύτερη και επικρατέστερη εκδοχή είναι λίγο πιο περίπλοκη αλλά μάλλον πιο αληθοφανής. Λέγεται ότι σε εκείνη τη γειτονιά λειτουργούσε ένα καφενεδάκι. Εκεί σύχναζαν όλο εργένηδες και μάλιστα… ορκισμένοι εργένηδες. Είχαν, λοιπόν, δημιουργήσει ένα ιδιότυπο «κίνημα κατά του γάμου» το οποίο φούντωσε το 1887 όταν ένα δημοσίευμα της «Εφημερίδας των Κυριών» πρότεινε να επιβληθεί φορολογία στους άγαμους. Σύμφωνα με την πρόταση αυτή, θα έπρεπε να ψηφισθεί ένας νόμος που να φορολογεί όλους του άγαμους άνδρες από τριάντα χρονών και πάνω, επειδή υπήρχαν πολλές ανύπαντρες γυναίκες που ήθελαν να κάνουν οικογένεια και δεν έβρισκαν γαμπρούς.
Χαρακτηριστικό είναι ότι λίγο πριν την πτώχευση του 1893 που επηρέασε και την Αθήνα το κράτος επιχείρησε πράγματι για πρώτη φορά να φορολογήσει τους άγαμους. Όχι όμως μόνο αυτούς αλλά επίσης όσους σύχναζαν σε οίκους ανοχής ή παρόμοια στέκια. Η πρόταση αυτή βασίστηκε στη δικαιολογία ήταν ότι οι παντρεμένοι πληρώνουν περισσότερους φόρους επειδή είχαν οικογένειες.
Όσον αφορά την παρέα των εργένηδων που έδωσε το όνομά της στην πλατεία Αγάμων υπάρχει και μια ακόμη ιστορία που διηγείται ως και σήμερα. Λέγεται ότι ένας εργένης από την παρέα, ο επιπλοποιός Γεώργιος Περπινιάς, παντρεύτηκε, παρά τις δεσμεύσεις του μια νεαρή από την Αθήνα. Ωστόσο ο γάμος δεν κράτησε πολύ γιατί η σύζυγός του ήταν δύστροπη και δεν μπορούσε να την αντέξει. Η ιστορία λέει λοιπόν ότι έφερε ένα κάρο, φόρτωσε όλα τα υπάρχοντά της και την έστειλε πίσω στους δικούς της. Φυσικά μετά επέστρεψε στους φίλους του και στο καφενεδάκι στην πλατεία Αγάμων. Η ιστορία μάλιστα αυτή κυκλοφόρησε και στην Εφημερίδα των Κυριών.
Η καθιέρωση ως Πλατεία Αμερικής
Η ονομασία πλατεία Αγάμων όμως είχε ένα τέλος. Μετονομάστηκε το 1927 όταν επί δημαρχίας Σπύρου Πάτση το τότε Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων έδωσε στην πλατεία το όνομα «Αμερικής». Ήθελαν με αυτό τον τρόπο να τιμήσουν τον φιλελληνισμό των Η.Π.Α. εκείνη την εποχή. Τότε μάλιστα η Αμερική θεωρείτο και μια πολύ μακρινή και απροσέγγιστη ήπειρος.
* Με πληροφορίες από το βιβλίο «Αθήνα, ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία«, των Θανάση Γιοχάλα και Τόνιας Καφετζάκη, εκδόσεις ΕΣΤΙΑ…
Όταν η Αθήνα ήταν μια επαρχία περίπου 120.000 κατοίκων
